Trezor

Reč kustosa - Ivana Zorić, viši kustos Muzeja Nikole Tesle, govorila je za "Trezor" o povremenim ili stalnim kontaktima sa drugim muzejima ili centrima tehničkih nauka u svetu. Muzej Nikole Tesle, osnovan 1952. godine, obeležava Tesline rođendane na različite načine. Nekada su to konferencije, nekada organizacija izložbi u muzeju ili u drugim gradovima u Srbiji i u svetu. Muzej često zovu udruženja građana u dijaspori ili pojedini naši ljudi koji žele da promovišu Teslu u zemljama u kojima sada žive. Ove inicijative se često pokreću u SAD gde je Tesla živeo najveći deo svog života, zatim u Kanadi, a posebno je aktivna organizacija "Tesla Forum" koja radi u Pertu u zapadnoj Australiji. Ove godine povodom jubileja, biće oranizovana uključenja iz Teslinog muzeja u kanadskoj državi Ontario, gde se ove godine Teslin rođendan proslavlja kao Dan Nikole Tesle. Navodi se da je Tesla srpsko-američki naučnik zahvaljujući kome je već 25 godina posle otvaranja hidrocentrale na Nijegarinim vodopadima, ceo južni deo Ontarija dobio struju, što je u istorijskom smislu veoma važna stvar za ovu kanadsku provinciju. Svuda se u svetu i dalje koristi naizmenična struja koja je počela da se koristi upravo izgradnjom hidrocentrale na Nijagari, gde je, od ukupno trinaest primenjenih patenata, devet bilo Teslino, što govori o njegovom ogomnom doprinosu u trenutku kada je počela elektrifikacija sveta. Malo je poznato da je samo četir godina posle izradnje hidrocentrale na Nijagarinim vodopadima sa radom počela Hidrocentrala na Đetinji, tzv. Centrala Pod gradom, u Užicu, koja je radila upravo po Teslinim principima. Tako je i Srbija bila jedna od prvih zemalja koja je koristila Teslinu struju...

- Učesnik: Ivana Zorić, viši kustos Muzeja nauke i tehnike
- Snimanje i montaža Nada Dodig Zildžić, Bojana Andrić
- Snimano 26.06.2021, premijerno emitovanje; Redakcija za istoriografiju

Razgovor direktora - prvi deo emisije U muzeju Nikole Tesle. Akademik prof. dr Aleksandar Marinčić vodio je Muzej Nikole Tesle punih 14 godina, od 1982. do 1996. godine, a Vladimir Jelenković ga je vodio od 2006. do 2016. godine. Njihov dijalog pred kamerama "Trezora" teško je prepričati, mora se pažljivo slušati. Razgovaraju o svojim istraživačkim iskustvima, razmišljanjima, čak i emocijama prema velikom geniju, inženjeru, fizičaru, naučniku, pronalazaču Nikoli Tesli. Govori se i o periodu početka rada Muzeja, prvom direktoru i osnivaču prof. dr Veljku Koraću...

- Učesnici: akademik Aleksandar Marinčić, direktor Muzeja Vladimir Jelenković
- Snimatelji Željko Malić, Zoran Bulović; asistent snimatelja Bojan Danilović, snimatelj zvuka Ljuba Jovanović, rasvetljivač Zoran Jovanović, saradnik Milena Jekić, organizator Gordana Grdanović, grafička obrada Ivan Jevtić, REM montažer Milorad Ćitić, montažer-realizator Branislava Teodosić, urednik Bojana Andrić
- Snimano 21.01.2010, premijerno emitovano u "Trezoru" 20.09.2010, reprizirano 01.06.2011, 14.07.2015 (RTS 3); Redakcija za istoriografiju

Iz starog kraja, TV pismo - Kamera prikazuje rodni kraj Nikole Tesle i njegovu kuću u selu Smiljane, a voditelj razgovara sa meštanima o čestim odlascima u pečalbu iz ovih krajeva. Zatim, kamera gledaoca vodi u Ameriku, do laboratorije u kojoj je Tesla radio, hotela u kome je živeo i umro, pratimo otkrivanje spomenika Nikoli Tesli na Nijagarinim vodopadima... O Tesli govore i dopisnik "Politike" Jurij Gustinčić i jedan kapetan broda iz Rijeke. Gustinčić kaže: "Stojimo na istorijskom mestu. U svakom slučaju istorijskom za sve Jugoslovene, a trebalo bi i za sve Amerikance. U ovoj zgradi iza mene, bivšem hotelu Njujorker, umro je Nikola Tesla. Umro je sam u hotelskoj sobi. Jedan od poslednjih ljudi koji ga je video pred smrt bio je naš jugoslovensko-američki slikar Sava Radulović. Genije, pionir, usamljenik, potpuno posvećen nauci i tehnici, živeo je u hotelskoj sobi. Hotel Njujorker, iza koga je bila nekadašnja zgrada Metropolitenske opere, uskoro rušiti. Velika proslava Nikole Tesle, simpozijum posvećen njemu koji su organizovali američki elektro-inžinjeri, održava se u sličnom hotelu koji je nadživeo sve - Statler Hilton. Leon Rozenberg, istaknuti američki inžinjer, prvi primalac dvojne Tesline nagrade, američke i jugoslovenske, odgovara povodom nagrade..." Muzički lajtmotiv ove sentimentalne i neobične emisije je interpertacija pesme o starom kraju Arsena Dedića.
- Proizvodeno 1985, Biro za razmenu programa; reprizirano 08.07.2005, 20.09.2010, 01.06.2011. i 14.07.2015 (RTS 3), 06.07.2020. u "Trezoru"

Tesla - odlomak. Televizijska drama prikazuje Nikolu Teslu u Americi, gde ne želi da pravi kompromise, već bira siromaštvo, usamljenost i radi u miru. Odlomak se odnosi na scenu u radnoj sobi Nikole Tesle, u toku pregovora oko njegovog izuma koju danas nazivamo "štedljiva sijalica".

- Pisac Miloš Crnjanski, TV adaptacija Vesna Jezerkić, reditelj Slavoljub Stefanović Ravasi
- Uloge: Svetozar Cvetković (Nikola Tesla), Nebojša Ljubišić (bankar Čarls), Feđa Stojanović (bankar)
- Premijerno emitovano 29.11.1993, Redakcija igranog programa, urednik Milovan Vitezović; odlomak repriziran 20.09.2010; 01.06.2011, 14.07.2015 (RTS 3), 06.07.2020. u "Trezoru".