ARHIV.doc

Zaustavljeno vreme, vajar Miodrag Živković, prvi deo; Zakasnele premijere - Uoči 70-togodišnjice pobede nad fašizmom, 2015. godine, "Trezor" se posvetio borcima, učesnicima NOB-a, prateći njihova okupljanja i aktivnosti raznim povdima i na raznim mestima. Imali smo podugačak spisak onih koje smo već snimili, a i onih sa kojim se tek dogovaramo. Među njima je bio i Miodrag Živković koji je svojim vajarskim delima beležio borbu za slobodu ne samo svog, nego i drugih naroda. Dogovarali smo se o snimanju, ali ili on nije imao slobodnog vremena, ili mi nismo imali slobodnu TV ekipu, utom je došla pandemija i sve je stalo. Rođen u selu Leskovac kod Lazarevca 1. februara 1928, umro je u Beogradu 31. jula 2020. godine. Dva meseca posle smrti Žileta kako su ga svi s nežnošću zvali, ljubaznošću njegove kćerke Ine Šaljić, ekipa "Trezora" dolazi u atelje. Sve je onako kako je umetnik ostavio, započeti crteži, gipsani modeli, alat na sve strane, teški kamenorezački alati ali i neke male čudne sprave, koje je sam maestro smislio, konstruisao i koristio. Duh umetnika je jako prisutan... S velikim poštovanjem i mnogo emocija o svom profesoru govori njegov nekadašnji student, vajar Nebojša Savović Nes, a arhitekta Bojan Kovačević govori o Živkovićevim delima istovremene velike umetničke vrednosti i zanatske veštine. Oba naša sagovornika najviše se zadržavaju na Žiletvoj jedinstvenoj sposobnosti postavljanja skulpture u prostor, kao i činjenici da je na Fakultetu promenjene umetnosti prof. Živković uveo predmet 'Skulptura u prostoru i arhitekturi'. Kao ilustracija Živkovićevog ogromnog opusa u emisiji najviše se govori o grandioznim spomenicim na Tjentištu (1963) i Kadinjači (1979). O svim drugim skulpturama govoriće se u drugom delu emisije o Miodragu Živkoviću, koji ćete gledati u nekom od narednih termina.

Zahvaljujemo na pomoći i saradnji: Ini Šaljić, kćerki vajara Živkovića; Ljubici Jelisavac Katić, Biblioteka FPU; Dušici Maticki, Vukova Zadužbina; Galeriji 73

Korišćeni delovi emisija: Tri-Živković, Mileusnić, Radenović, iz serije "Naši susreti" (autor Suzana Gvozdenović Puzić, Televizija Beograd, 2014); Miodrag Živković, iz serije "Govori da bih te video" (autor Dragana Veljković, Radio Beograd, 2016)

Korišćeni materijali iz fondova: Programski arhiv Televizije Srbije; Zvučni arhiv Radio Beograda; Novinska dokumentacija Radio Beograda; Fakultet primenjenih umetnosti; SUBNOR-a Srbije.

- Učesnici: vajar Nebojša Savović Nes, jedan od osnivača Međunarodnog bijelana minijaternu umetnosti u Gornjem Milanovcu, arh. Bojan Kovačević, predsednik Akademije arhitektura Srbije; sagovornik Bojana Andrić

– Urednici Milena Jekić Šotra, Marijana Cvetković; snimatelj Dušan Živković, asistent Dalibor Stanković, snimatelj zvuka Saša Pribaković, rasvetljivač Aleksandar Paris, organizator Gordana Grdanović, saradnik-istraživač Ivan Krstić, grafička obrada Milena Marković, montažer Nada Dodig Zildžić autor Bojana Andrić

– Snimano za "Trezor" 1. oktobra 2020, premijerno emitovano u "ARHIV.doc" 21. oktobra 2023; Dokumentarni program, Istoriografija

Za mrtve i žive - U Galeriji RTS-a, od 19. septembra do 6. oktobra 2023. trajala je izložba posvećena osamdesetogodišnjici bitke na Sutjesci. "Za operaciju opkoljavanja i uništenja partizankih jedinica na prostoru Sutjeske, Pive i Tare angažovano je 127.000 neprijateljskih vojnika. U obruču se našlo 22.148 partizanskih boraca, a posle mesec dana krvavih borbi obruč je bio probijen. Poginulo je 7.454 boraca (6.946 muškaraca i 597 žena). U ovom prilogu kamera Istoriografije snimala je najpre pripremu izložbe koja je imala 280 eksponata. O tome nam govori autor postavke i odgovorni urednik Galerije Petar Đinović, i o tome od koga je sve tražio i dobio raznolika arte-fakta, kao i umetničke slike, fotografije, oružje, oruđe, uniforme, predmete... i kako je podsetio na epopeju Sutjeske postavkom u dva galerijska prostora. Sledi zatim zapis sa otvaranja izložbe. U prepunoj galeriji, glavni junaci bili su ratnici iz Narodnooslobodilačke borbe od kojih najstariji ima 99, a najmlađi 82 godine. To su: Miša Mirković - borac Pete crnogorske brigade od 1943; Mladenko Čolić - borac Desete dalmatinske brigade od 1943; Ante Dadić - borac Druge dalmatinske brigade od 1942; Ljubiša Antonijević - borac Treće krajiške brigade od 1944; Dragoslav Dimitrijević Beli - borac Dvadeset i prve srpske udarne divizije od 1943; Milinko Čekić - od pete godine bio u logorima; Slavko Milanović - kao dete bio logoraš u Jasenovcu, sada predsednik Udruženja logoraša i njihovih potomaka Jasenovaca; Ranka Martinović, učesnica u bitci na Sutjesci kao beba od godinu i po dana.

Izloženi predmeti su ustupljeni iz Vojnog muzeja Srbije, Muzeja Jugoslavije, Muzeja savremene umetnosti - Beograd, Muzeja Bitke na Sutjesci-Tjentište, Galerije Doma vojske Srbije, Muzeja žrtava genocida, Fundusa Televizije Beograd.

Emisija se završava sa dva priloga iz Programskog arhiva Televizije Srbije:

Odlomak iz emisije Sunce te čuva, reditelja Slobodana Šijana, 1975 (pesmu Vaska Pope "Oči Sutjeske" kazuju Ljuba Tadić i Rada Đuričin)

Odlomak iz emisije Srce slobode, scenariste Đorđa Radišića i reditelja Dejana Karaklajića, 1972 (tekstove kazuju Rade Marković i Ljerka Draženović)

– Priredili: Petar Đinović, Gordan Jović, Srđan Bajski, Neda Bebler, Olga Stojiljković, Bojana Mirčetić, Vladimir Milovanović, Nebojša Mimović, Milena Marković, Milena Jekić Šotra, Nada Dodig Zildžić, Bojana Andrić

– Snimano 17. i 19. septembra 2023, premijerno emitovano 21. oktobra 2023; Dokumentarni program-Istoriografija