Srpske svetinje na KiM-Crkva Svetog Nikole i Hram Hrista Spasa u Prištini

Kapitalni projekat Filmskih novosti, sniman tri godine, okupio je 70 istoričara, istoričara umetnosti, arheologa, antropologa, teologa i etnologa. 

Pred gledaocima je epizoda posvećena Crkvi Svetog Nikole Mirlikijskog i Hramu Hrista Spasa u Prištini.

Crkva Svetog Nikole Mirlikijskog, jedina je sačuvana pravoslavna crkva u Prištini. Sagrađena je 1830. godine na temeljima istoimenog manastira koji je bio ubeležen u turskim defterima iz 1544. godine. Gradnji je prethodila velika upornost tadašnjih žitelja Prištine da od sultana dobiju dozvolu da izgrade svoj hram. U sultanovoj dozvoli je navedeno da crkva ne sme po izgledu da se izdvaja od okolnih kuća, pa zato spolja izgleda kao obična kuća. Uzidana je u zemlju, pa se na ulasku u crkvu silazi niz četiri stepenika. Crkva nije imala zvono a na molitvu se pozivalo klepetalima. Zvono je postavljeno prvi put tek 1911. godine. Crkva je bila živopisna. Postojao je ikonostas, koji su oko 1840. godine izradili makedonski duboresci koji su radili ikonostas i u manastiru Dečani. Carske dveri i krst sa raspećem iznad ikonostasa bili su urađeni zlatnim listićima.

Crkva Svetog Nikole Mirlikijskog je 18. marta 2004. godine pretrpela, kao i većina pravoslavnih svetinja širom Kosova i Metohije, vandalski napad. Zapaljena je i ikonostas je izgoreo. Crkva je kasnije obnovljena i tada su u nju ugrađene kamenice kojima su tog 18. marta napadači kamenovali pravoslavnog sveštenika Miroslava Popadića.

U Prištini je 90-tih godina odlučeno da osim Crkve Svetog Nikole Mirlikijskog, bude izgrađena još jedna pravoslavna crkva. Gradnja Sabornog hrama Hrista spasa započeta je 1992. godine. Spoljna struktura zgrade je završena 1998. godine, ali je gradnja prekinuta zbog nedostatka novca. Albanci su nekoliko puta inicirali rušenje ove crkve, zbog čega je oskrnavljena i vandalizovana. U martovskom pogromu 2004. godine, ovaj hram je ostao netaknut, ali je potom usledilo nekoliko podmetnutih požara. Budućnost crkve ostaje neizvesna. Univerzitet u Prištini 2016. godine nije uspeo u svojoj četvorogodišnjoj borbi da sudskim putem preuzme vlasništvo nad zemljištem na kojoj je podigut Saborni hram Hrista spasa. Sud je dodelio SPC pravo vlasništva nad crkvenim zemljištem, međutim Univerzitet nastavlja da sabotira pokušaje da se crkva obnovi.