Palete: Pjetro Dela Frančeska

„Hristovo bičevanje" je slika koja je izazvala mnogo komentara a velik je i broj njenih interpretacija. Kenet Klark je 1951. godine dao hipotezu koja je postala osnov za sve ostale. Po njegovom mišljenju, ova slika predstavlj Crkvu koja se muči zato što se, s jedne strane odvaja od Istočne crkve, a sa druge strane se bori protiv Otomana. Pod vođstvom Mehmeda Drugog Osvajača, Turci su 1453. godine zauzeli Konstantinopolj. Pad ovog grada bio je pravi šok za hrišćanski svet. Klark smatra da tri osobe razgovaraju o toj novonastaloj situaciji a da je Hristos koga bičuju pred očima Pontija Pilata, Jovana Paleologa i jednog Turčina metafora za Crkvu...
Ova slika, puna ukrasa i različitih likova, istovremeno predstavlja i novu nauku i filozofsku meditaciju. U osnovi Dela Frančeskine filozofije nalazi se ideja o čoveku kakvu je zamislio Marko Vitruvije. Ljudsko telo je u skladu sa ostatkom kosmosa i osnovna je merna jedinica u arhitekturi. Zato je u Dela Frančeskinim delima čovek često povezan sa stubom ili drvetom.
Ipak, u centru tog skladnog sveta u kom je priroda dala proporcije čoveku a čovek ih dao arhitekturi, naš slikar i filozof se susreće s nekim paradoksima. Jedan od njih je da se prilikom prikazivanja sveta onakvog kakav jeste mora naslikati ono što se vidi. U svojoj optičkoj varci, na zidu u dnu slike, Dela Frančeska predstavlja oblike u idealnoj perspektivi, to jest sa paralelnim stranicama. To podseća na Euklidovu geometriju i stvara kontrast sa opštom kompozicijom slike. Prema novim shvatanjima, oblici više nisu mogli tako da se predstavljaju, već su morali biti usmereni ka jednoj realnoj tački, tački nestanka, koja označava beskraj. Po jednoj smeloj teoriji, upravo bi to moglo biti drugo značenje natpisa: „Konvenerunt in unum" - da su sve linije usmerene ka jednoj tački u kojoj se spajaju... Arhitektura je nastala od linije, a linija je nastala od broja. O Dela Frančeskinim razmerama se govori kao o „mističnim". Sve što je on naslikao deluje kao neka kombinacija brojeva.

Dela Frančeska je bio savremenik Kristifora Kolumba i pripadao je generaciji ljudi koji su bili spremni da se suoče sa matematičkom ili morskom beskonačnošću. Sva znanja tog doba okupljena su na ovoj slici koja predstavlja prelaz iz konačnog u beskonačni svet. Ona je ključno mesto na kom je prikazan vrtoglavi beskraj o kome se mnogo razmišljalo i koji je, na kraju, pripitomljen.

repriza, 8. decembar u 06:15 i 14:15