Koja je tajna „Groba 63"; mađarska žena-ratnica otvorila brojna pitanja naučnika

Nova analiza bioarheologa Univerziteta u Segedinu Balaža Tihanjija i njegovih kolega genetski je potvrdila pol osobe pronađene na srednjovekovnom groblju u istočnoj Mađarskoj.

Zajedno sa grobnim materijalom, morfološkim dokazima o aktivnostima i načinu života kao i znacima povreda, neobična grobnica pokrenula je pitanja o ulozi koju su žene imale u borbama u srednjovekovnoj Evropi.

Pitanje postojanja srednjovekovnih ratnica kroz istoriju često izaziva žestoke rasprave. Prvi argument protivnika ideje o ženama ratnicama je da oružje pronađeno u grobnicama možda nije koristila osoba koja je tu sahranjena. Oni dodaju i da su upitne tvrdnje o polu ratnika koje se često zasnivaju na morfološkim pokazateljima, koji su daleko manje pouzdani od DNK dokaza.

„Grob 63” na mađarskom groblju Saretudvari-Hizofold pronađen je među još 262 sahranjene osobe. Datira iz doba osvajanja širom Evrope, tokom 10. veka.

U grobu se nalazio skelet jedne osobe koja je ležala na desnoj strani, zajedno sa nizom šarenih perli, prstenom za kosu, dugmadima, lukom napravljenim od rogova, vrhovima strela i raznim metalnim fragmentima.

Razlike u sadržaju „muških" i „ženskih" grobova

Kako je Tihanji objasnio, muškarci u srednjovekovnim evropskim kulturama su obično bili sahranjivani sa funkcionalnim predmetima kao što su alati i noževi, ili povremeno i sa dodacima za odeću kao što su kopče za kaiš, prstenje za kosu i narukvice.

U grobovima muškaraca na lokaciji Saretudvari–Hizofold pronađena je oprema za streličarstvo i oružje, uključujući sablje i sekire.

„Nasuprot tome, u grobovima žena istraživači su češće nalazili nakit (šnale za kosu, ukrase za pletenice, ogrlice, narukvice i prstenje, dugmad, ukrasna zvonca, metalne ukrase) ali i ostatke odeće“, rekao je Tihanji.

„Predmeti pronađeni u „Grobu 63“ bili su zapravo neka vrsta mešavine navedenih predmeta.

Nažalost, skelet u grobu 63 je u tako lošem stanju, sa malo preostale strukture lica, da tim nije mogao da utvrdi jasnu procenu starosti osobe ili opšteg zdravstvenog stanja pre smrti.

Ali istraživanje zglobnih kostiju otkrilo je morfološke promene, uglavnom na desnoj strani žene, u skladu sa onima koje su viđene na drugim skeletima pronađenim sa oružjem ili opremom za jahanje.

Tihanji i njegov tim su takođe identifikovali znake osteoporoze, koji upućuju na ženu u njenom kasnijem životnom dobu, kao i tri velike traumatske povrede koje nisu u potpunosti zalečene. Oni takođe nagoveštavaju fizički aktivan život.

S obzirom na raspoložive arheološke materijale, istraživači upozoravaju da još ne mogu da potvrde da li ženu treba smatrati ratnicom, što je termin koji opisuje pojedince određene društvene klase.

Neka društva su obučavala devojke i žene da koriste oružje za zaštitu sebe i stoke, a ne za borbu, pa se ni taj scenario ne može isključiti.

„Ne postoje pisani podaci o ženama ratnicama među Mađarima u 10. veku nove ere“, ističu Tihanji i tim.

„Ipak, sa sigurnošću možemo zaključiti da je ovo prvi poznati grob žene koja je sahranjena sa oružjem iz perioda mađarskih osvajanja u Karpatskom basenu“, zaključuju istraživači.

Istraživanje je objavljeno u PLOS One.