Orao, lav, krin... Inspiracija za brojne grbove na izložbi u Istorijskom muzeju Srbije

Na izložbi je predstavljeno dvadeset grbova najznačajnijih vladarskih i velikaških porodica iz Srbije, Bosne, Huma i Zete koje su vladale od 9. do 15. veka.

Od najstarijeg srpskog vladarskog roda Vlastimirovića, do despota iz porodice Branković, grbovi su predstavljani na novcu, pečatima, u rukopisnim knjigama, kao i na odeždi, dvorovima i crkvama.

„Kada govorimo o srednjem veku, pa i prethodnim periodima kao što je antika, simboli, različiti heraldički, upravo su predstavljali simbole vladara, kao i simbole njihove ideologije, ako to možemo tako nazvati. Heraldika kao takva jeste jedan vrlo važan medij koji je prikazivan i na pečatima i novcu, a tokom kasnog srednjeg veka se pojavljuju i prvi grbovnici”, rekao je mr Janko Vračar, istoričar u Muzeju Republike Srpske.

Grbovi su se u srednjovekovnim srpskim zemljama razvijali i pod vizantijskim i zapadnim uticajima, što je vidljivo i na osnovu motiva koji dominiraju.

Iz vizantijske tradicije su preuzeti dvoglavi orao i krst sa ocilima, a iz zapadne heraldike potiču štit, šlem, čelenka i krin.

„Od mnogo tih simbola koji su nam sačuvani, mi smo u naslov stavili tri, to su orao, lav i krin, kao tri najčešća simbola, ne samo u srpskoj, već celokupnoj evropskoj i svetskoj heraldici. Dakle, orao i lav kao pandan jedan drugome, kao carske, vladarske životinje, dok treći motiv koji se javlja svuda, to je krin ili ljiljan, najpoznatiji kod nas po grbu kralja Stefana Tvrtka Kotromanića”, objašnjava Dejan Došlić, istoričar i koautor izložbe.

Inspiracija za izgled današnjih grbova Srbije, Crne Gore i Republike Srpske potiče iz srednjovekovne heraldike, naročito iz znamenja Nemanjića, Lazarevića, Brankovića i Kotromanića.

Izložba je u Istorijskom muzeju Srbije otvorena do 30. marta.