Mape iz evropskih arhiva svedoče o značaju koji je imala Niška tvrđava

Ovako kako danas izgleda, Niška tvrđava sagrađena je pre 300 godina. Završetak gradnje, koja je trajala tri godine, obeležen je postavljanjem ploče sa zapisom.

„Tabla iznad Stambol kapije je svojevrsni panegirik osmanskom sultanu Ahmedu koji je živeo početkom 18. veka i koji je bio zadužen za gradnju. To je svojevrsni tekst koji hvali sultana, kako je on bio najmudriji od svih, kako je najbolji vladar, i kako je utvrdio Niš da bi mu pozavideli i poznati gradovi u Osmanskom carstvu“, objašnjava Igor Rakić, koautor izložbe.

Od bečkog do osmanskog arhiva svuda su tragovi značaja Niške tvrđave – od jedinstvene mape na staroturskom jeziku, mape na kojoj je ucrtana pruga u tvrđavi kojom su se prevozila topovska đulad ili one na osnovu koje je sačinjen Vinterov plan za obnovu Niša posle oslobođenja od Turaka.

„U Beču smo pronašli brojne mape koje su mahom austrijskog porekla. To su interesantne mape zato što bismo mogli da ih svrstamo u neke špijunske mape, da ih tako nazovemo. Naime, austrijske uhode išle su ovim putevima i one su uvek posmatrale tvrđavu kao važan strategijski objekat“, dodaje Rakić.

„Tvrđava je prestala da bude vojni objekat tek nakon Drugog svetskog rata, a do tada je ovde obitavala vojska i u tvrđavi je postojalo mnogo objekata koji su srušeni tako da na tim planovima vidimo neke zgrade, veliki broj džamija i još nekih objekata koji više ne postoje. Nema više sahat kule, ima je doduše u virtuelnom prikazu tvrđave, Bali-begova džamija danas je galerija, a mnoji objekti poput arhiva ili letnje pozornice su sazidani kasnije.“, navodi Boban Janković, koautor izložbe.

U Niškoj tvrđavi nekada su postojali i stambeni objekti. Danas ih više nema, ali tvrđava danas živi kao omiljeno mesto Nišlija, brojnih turista i posetilaca velikih kulturnih događaja.

Posle tri veka simbol Niša i dalje živi. Grad u godini jubileja, osim brojnih događaja za tvrđavu najavljuje osnivanje posebnog preduzeća.