I Filipini se uključuju u praksu zajedničkih vojnih patrola u Južnom kineskom moru koju diktira Vašington

Filipinska i američka armija počele su zajedničke vazduhoplovne i pomorske patrole u Južnom kineskom moru, saopštila je komanda filipinske armije na ostrvu Luzon, a prenose mediji u Istočnoj Aziji.

Konkretno, trodnevna patrola započeta je 21. novembra, u blizini filipinskog ostrva Manulis, samo oko 100 kilometara južno od Tajvana.

U njoj učestvuju američki vojni brod sa stelt karakteristikama, izviđačka letelica "P8 Posejdon" i lovci bombarderi "F-15" vazduhoplovstva SAD, tri filipinska plovila i tri laka borbena aviona "FA-50" i "A-29 Super Tukano" filipinskog ratnog vazduhoplovstva.

Njihovo konačno odredište je ekskluzivna ekonomska zona Filipina u Južnom kineskom moru, koja je predmet spora te države sa Narodnom Republikom Kinom, budući da Peking te vode smatra svojom akvatorijom.

Novi, ali očekivani razvoj situacije u geopolitičkoj igri sila u regionu Azija-Pacifik

Zajedničke vojne patrole američke i filipinske vojske predstavljaju novi i bitan razvoj situacije, jer se njima jača vojni zid koji Sjedinjenje Američke Države grade uz kinesku obalu kako bi odvratile Peking od eventualne vojne intervencije na Tajvanu i onemogućile da Kineska narodnooslobodilačka armija uspostavi fizičku kontrolu nad Južnim kineskim morem, na čijih više od 80 odsto polaže pravo.

Međutim, uspostavljanje tih patrola nije iznenađenje, jer su bile očekivane iz više razloga.

Najpre, SAD već nekoliko godina demonstrativno sprovode manevre i vežbe sličnog karaktera u Istočnom i Južnom kineskom moru sa drugim svojim saveznicima u regionu Azija-Pacifik, kao što su Japan i Australija, ali i sa članicama NATO pakta, poput Nemačke, Holandije, velike Britanije ili Kanade.

Jasno je da Vašington u svoju strategiju vojnog obuzdavanja Kine nastoji da uključi resurse što je moguće više zemalja, kako bi parirao brzom razvoju kapaciteta kineske mornarice i vazduhoplovstva.

Takođe, od dolaska na vlast predsednika Ferdinanda Markosa mlađeg sredinom prošle godine, vidno je da vlasti u Manili jačaju političke i bezbednosne veze sa Vašingtonom, koje su bile uzdrmane tokom vlade njegovog prethodnika Rodriga Dutertea, a koji je iz ličnih i ekonomskih razloga pokušavao da oslabi uticaj SAD na unutrašnja dešavanja na Filipinima i politički približi svoju zemlju Pekingu.

Dok je Duterte pretio otkazivanjem sporazuma Manile i Vašingtona o stacioniranju američkih vojnika i skladištenju municije i delova za potrebe vojske SAD u filipinskim kasarnama, Markos je taj sporazum obnovio i proširio, omogućivši američkoj armiji da koristi još četiri filipinske baze.

Time je ukupni broj luka, aerodroma i drugih uporišta koje Amerikanci mogu da upotrebe za suprotstavljanje širenju kineskog vojnopolitičkog uticaja u jugoistočnoj Aziji povećan na devet, a u toku su pregovori da Manila dopusti pristup američkoj armiji i na svoju zapadnu, pacifičku obalu, što bi SAD omogućilo veću stratešku dubinu u slučaju rata sa Kinom oko Tajvana i bolje praćenje kretanja kineskih snaga u južnom Pacifiku u mirnodopskim uslovima, u prostoru između Filipina, ostrva Guam i Australije. 

Markos se odlučno priklonio SAD

I, konačno, još jedna indikacija produbljivanja vojne saradnje Filipina i SAD je bila i činjenica da je sam predsednik Ferdinand Markos mlađi početkom nedelje, pred početak prve zajedničke patrole, boravio u poseti komandnom štabu američkih snaga za Indo-Pacifik na Havajima.

To je, inače, ostrvo na koje je on skupa sa ocem i drugim članovima porodice izbegao 1986. godine kada je usled masovnog narodnog protesta okončana dvadesetogodišnja diktatura Markosa starijeg.

Protivnici političkog klana Markos su proteklih decenija tvrdili da je prilikom bekstva vrhuška diktatorskog režima iz zemlje iznela blizu deset milijardi dolara državnog novca i drugog blaga.

Smatra se da je dobar deo tog novca i danas u SAD, te da je sadašnji filipinski lider zbog toga, kao i zbog činjenice da je njegov otac tokom svoje vladavine imao veliku ekonomsku, političku i vojnu pomoć SAD u borbi protiv komunističkih i muslimanskih pobunjenika, lično duboko motivisan da u nastojanju da očuva suverenitet nad teritorijama u Južnom kineskom moru oko kojih se njegova zemlja spori sa Kinom u vojnom pogledu u potpunosti pruži SAD sve što one od njega žele. 

Ovo uprkos tome što je na početku svog mandata u junu prošle godine bio najavio da će voditi uravnoteženu spoljnu politiku koja ne bira stranu u geopolitičkom nadmetanju dve velike sile Kine i SAD i uprkos tome što je tokom svoje posete Pekingu nastojao da ubedi domaćine da nastave krupne investicije u njegovu zemlju bez obzira na to što se ona pod njegovim rukovodstvom vojnopolitički ponovo okreće tradicionalnom savezniku i bivšem kolonijalnom vladaru Vašingtonu. 

Interesantno je i to da je tokom nedavnog susreta na marginama samita Organizacije za ekonomsku saradnju u regionu Azija-Pacifik (APEC) u San Francisku, Markos kineskom lideru predsedniku Si Đinpingu rekao da "niko ne želi rat" i sa njim porazgovarao o načinima na koji bi tenzije između dve zemlje mogle da se ublaže, ali da uprkos tome nije odložio zajedničke manevre sa američkom vojskom, mada bi to predstavljalo izraz dobre volje i potez usmeren na sticanje poverenja.

Tako, teritorijalni spor u vezi ostrva Spratli, odnosno Tomasovih grebena i atola Skarboro, te voda u Južnom kineskom moru koje u Manili smatraju svojom ekskluzivnom ekonomskom zonom i nazivaju "Zapadno filipinsko more" a u Pekingu teritorijalnim vodama Kine, se nastavlja u formi jačanja vojnog prisustva obe strane, nadmudrivanja i sitnih incidenata.

S tim što se, gledano očima rukovodstva u Pekingu, situacija komplikuje zbog sve aktivnijeg uključivanja vojske SAD na strani vlade u Manili, koja se, pak, nesumnjivo oseća ohrabrena tom podrškom.