Deklaracija Svesrpskog sabora o zajedničkoj budućnosti srpskog naroda

Deklaracija sadrži 49 zaključaka, stavova i ciljeva koje je u dobroj veri i u cilju očuvanja mira, stabilnosti, nacionalnog, kulturnog i verskog identiteta, kao i u cilju intenziviranja i produbljivanja saradnje i međusobne zaštite usaglasio Svesrpski sabor srpskog naroda Srbije i Srpske.

U prvih nekoliko tačaka Deklaracije navode se detalji o tome ko čini i ko konstituiše Svesrpski sabor. 

Svesrpski sabor odbacuje razne nametane prefikse koji su dodavani ispred imenice "Srbi", jer, navodi se, pripadnici srpskog naroda imaju pravo da se nazivaju Srbima, ma gde trenutno živeli.

Zaključeno je da će Svesrpski sabor biti održavan svake dve godine, kao i da se očekuje puna realizaciju procesa nacionalnog pomirenja i prevazilaženja istorijskih podela unutar srpskog naroda. 

Preporučuje se institucijama Republike Srbije i Srpske da deluju jedinstveno i koordinisano i da ulože napore da bi se zaustavila asimilacija Srba u državama regiona, ali i širom sveta.

"Republika Srbija i Republika Srpska treba da održe vezu sa pripadnicima srpskog naroda razvijanjem ličnih, kulturnih, naučnih, sportskih i svih drugih vrsta veza i odnosa", navodi se u jednom od Zaključaka.

Ističe se da Svesrpski sabor, poštujući sve veroispovesti i podržavajući slobodu veroispovesti i prepoznajući nezamenjiv značaj pripadnika srpskog naroda drugih veroispovesti, posebnu zahvalnost odaje Srpskoj pravoslavnoj crkvi koja pod svojim okriljem ujedinjuje najveći deo srpskog naroda. 

"Srpska pravoslavna crkva je sačuvala srpski narod u najtežim vremenima i u biološkom, ali i u kulturnom i obrazovnom smislu", navodi se u dokumentu.

SPC – stub identiteta

Ističe se da Svesrpski sabor prepoznaje Srpsku pravoslavnu crkvu, kao jednog od stubova nacionalnog, kulturnog i duhovnog identiteta srpskog naroda i poziva na bližu saradnju crkvenih i državnih organa u ključnim pitanjima kao što je očuvanje tradicionalnih hrišćanskih vrednosti, očuvanje svetinje braka i porodice.

"Svesrpski sabor podržava i ulogu Srpske pravoslavne crkve u obrazovanju mladih posredstvom pedagoško-obrazovnih delatnosti", navodi se u dokumentu.

Sabor konstatuje da je KiM neotuđivi deo Republike Srbije, jedna od odrednica nacionalnog identiteta Srba, predstavlja temelj duhovnosti srpskog naroda i ugaoni kamen srpskog zavetnog i svetosavskog puta. 

Ističe se da Svesrpski sabor insistira na korišćenju punog naziva južne srpske pokrajine – Kosovo i Metohija, što albanski secesionisti izbegavaju.

"Svesrpski sabor podržava napore Republike Srbije u očuvanju teritorijalnog integriteta i suvereniteta, garantovanih međunarodnim pravom i Rezolucijom 1244 i drugim rezolucijama Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija, kao i pravo i dužnost Republike Srbije da se posveti opstanku srpskog naroda na KiM", navodi se u dokumentu.

Srbiji i Srpskoj je preporučeno da zaštite kulturno nasleđe srpskog naroda koje je ugroženo izvan njihovih teritorija, kao i nesebično pomaganje srpskih manastira i crkava u Dalmaciji, Lici, Slavoniji i u drugim mestima, kao i u Federaciji BiH i Crnoj Gori.

Osuda progona Srba na KiM

Ističe se i da Svesrpski sabor "traži i smatra da svim raspoloživim pravnim, političkim, ekonomskim i drugim sredstvima moraju biti zaštićeni Srbi na Kosovu i Metohiji, kao i svi drugi Republici Srbiji lojalni građani, manastiri, crkve, srednjovekovna utvrđenja, privatna imovina, groblja i drugi ugroženi objekti".

Navodi se i da Svesrpski sabor osuđuje namerno stvaranje nepodnošljivih uslova za život Srba i progon koji nad njima sprovode Privremene institucije samouprave u Prištini. 

"Kontinuirana, dobro isplanirana i sveobuhvatna represija albanskih secesionista prema srpskom stanovništvu na KiM, tokom proteklih godina je rezultirala ubrzanim odlaskom Srba iz Pokrajine, kao i drastičnim pogoršanjem položaja onog dela srpskog naroda koji je, uprkos brutalnom etnički motivisanom teroru, ostao da živi na svojim ognjištima. Svesrpski sabor očekuje od Republike Srbije da nastavi da štiti prava i živote svojih građana na KiM, koristeći sve mehanizme zaštite predviđene unutrašnjim i međunarodnim pravom", stoji u dokumentu.

"Ne podržava Rezoluciju o genocidu"

Insistira se na izvršenju Rezolucije Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija 1244, u svim njenim aspektima.

"Svesrpski sabor smatra da je sprovođenje Briselskog sporazuma, formiranje ZSO i stalni dijalog jedini održivi put za rešavanje problema", navodi se u Deklaraciji.

Izražava se pijetet prema svim žrtvama stradalim tokom rata u BiH, kao i svim žrtvama postradalim u ratovima na prostoru bivše Jugoslavije. 

"Svesrpski sabor ne podržava Rezoluciju o Srebrenici za koju su glasale 84 države u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija, dok je 109 država bilo protiv, uzdržano ili nije glasalo. Pomenutom Rezolucijom izvršen je pokušaj kolektivnog okrivljavanja celog srpskog naroda, koji je neprihvatljiv i ne može biti sproveden u delo", ukazuje se u Deklaraciji.

Pozdravljaju se napori rukovodstva Republike Srbije i Republike Srpske da doprinesu rasvetljavanju istorijskih činjenica u vezi sa događajima devedesetih godina, a posebno kada je reč o događajima u Srebrenici i okolini od 1992. do 1995. godine.

"Svesrpski sabor konstatuje da je Opšti okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini – Dejtonski mirovni sporazum trajno i bitno narušen, uprkos težnjama Republike Srpske i srpskog konstitutivnog naroda, koji su se borili za očuvanje dejtonskog ustavnog okvira u BiH, te poziva sve međunarodne aktere da se vrate poštovanju slova Dejtonskog mirovnog sporazuma", stoji u dokumentu.

Konstatuje se da bi Republika Srbija, u skladu sa statusom potpisnika Dejtonskog mirovnog sporazuma i u skladu sa ovlašćenjima koje je dobila od Republike Srpske sporazumom od 29. avgusta 1995. godine, trebalo da internacionalizuje problem urušavanja Dejtonskog mirovnog sporazuma sa zahtevom da se isti primenjuje u obliku u kojem je i potpisan od strane svih.

"Svesrpski sabor naglašava da je Republika Srpska jedinstven i nedeljiv ustavnopravni subjekt, koji samostalno obavlja svoje ustavotvorne, zakonodavne, izvršne i sudske funkcije u skladu sa Ustavom BiH – Aneksom četiri Dejtonskog mirovnog sporazuma i čija teritorija ne može biti otuđena mimo Ustava i zakona Republike Srpske", ističe se u dokumentu. 

Ukazuje se da BiH nije jedna, niti jedinstvena izborna jedinica za izbor zajedničkih organa. 

"Svesrpski sabor naglašava da BiH isključivo predstavlja tročlano Predsedništvo na bazi konsenzusa, a ne pojedinci uzurpirajući nadležnosti funkcija koje obavljaju", stoji u Deklaraciji, u kojoj se ističe i da Sabor prihvata i podržava pravni poredak uspostavljen Dejtonskim mirovnim sporazumom, a koji predviđa mehanizme zaštite entiteta i konstitutivnih naroda.

Osuda kršenja Dejtona

"Svesrpski sabor konstatuje da je Republika Srpska zadovoljna visokim stepenom autonomije definisanim Dejtonskim mirovnim sporazumom, stoga insistiramo na suštinskom i formalnom sprovođenju Dejtonskog mirovnog sporazuma, kao međunarodnog ugovora koji se ne može jednostrano ili putem intervencionizma menjati", navodi se u Deklaraciji.

Ističe se i da "sabor smatra da Republika Srpska može u meri u kojoj oceni kao celishodno da aktivira sve nadležnosti koje su prema Dejtonskom mirovnom sporazumu predviđene kao nadležnosti entiteta".

Osuđuje se svako nepoštovanje i kršenje Dejtonskog mirovnog sporazuma i demokratskih procedura u BiH, nametanje zakona, preglasavanje konstitutivnih naroda, prenos nadležnosti sa entitetskog nivoa na centralni nivo, kršenje ljudskih prava i sloboda, te garantovanih prava srpskog konstitutivnog naroda na slobodno i samostalno odlučivanje i delovanje unutar dejtonske BiH.

"Svesrpski sabor smatra neprimerenim postavljanje visokog predstavnika u BiH suprotno Aneksu deset Dejtonskog mirovnog sporazuma, kojim je propisano da je za imenovanje visokog predstavnika potrebna saglasnost strana ugovornica, kao i odgovarajuća rezolucija Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija", navodi se u dokumentu.

Svesrpski sabor podržava politiku vojne neutralnosti Republike Srbije u odnosu na sve postojeće vojne saveze, a sa takvim političkim opredeljenjem potpuno je saglasna Republika Srpska, koja će se boriti za očuvanje vojne neutralnosti u BiH. 

Praznici, himna i jezik

Sabor pozdravlja odluku Srbije i Republike Srpske da ujedinjeno obeležavaju 15. septembar kao Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave u sećanje na proboj Solunskog fronta u Prvom svetskom ratu. 

"Svesrpski sabor smatra da je Sretenje 15. februar Dan državnosti Republike Srbije i Dan državnosti Republike Srpsk,e koji treba ujedinjeno i zajednički proslavljati. Sabor očekuje da Republika Srpska nastavi da obeležava 9. januar, kao Dan nastanka Republike Srpske i krsnu slavu", piše u dokumentu.

Potvrđuje se da je himna "Bože pravde" svesrpska himna, a da je dvoglavi orao Nemanjića nacionalni svesrpski grb.

Naglašava se ujedinjujući značaj srpskog jezika i ćiriličkog pisma kao stubova srpske kulture i nauke, ali i nacionalnog identiteta.

Predlaže se mere u cilju očuvanja i negovanja srpske kulture i srpskog nacionalnog identiteta. Navodi se i da Sabor traži od Srbije i Srpske da ujedinjeno neguju istorijsko pamćenje i čuvaju uspomenu na srpske žrtve pale za slobodu u svim ratovima. 

"Posebno je važno ujedinjeno i jedinstveno obeležavati i sećati se žrtava palih u Prvom svetskom ratu, žrtava genocida koji je izvršen nad Srbima u Drugom svetskom ratu i žrtava u ratovima devedesetih godina prošlog veka", navodi se u Deklaraciji.

Preporučuje se dodatno internacionalizovanje teme stradanja Srba u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.

"Potrebno je svetu predstaviti enormno stradanje i genocid koji je izvršen nad Srbima u sistemu logora NDH, sa posebnim naglaskom na stradanje dece u posebnim i u svetu jedinstvenim logorima smrti za decu Jastrebarsko, Sisak, Đakovo i Stara Gradiška. Logori i masovna stratišta i gubilišta Jasenovac, Donja Gradina, Sajmište, Banjica, Sremska Mitrovica, Kragujevac, Gospić, Jadovno, Pag, Jablanac, Mlaka, Slana, Zenica, Sarajevo, Vlasenica, Višegrad, Paklenica, Prebilovci, nebrojene jame u hercegovačkom i dinarskom kršu, kozaračka i druga srpska sela širom današnje Republike Srpske, Srbije, Federacije BiH i Hrvatske bila su samo neka od mesta u kojima su vršeni svirepi zločini i masovna ubistva srpskog naroda", navodi se u dokumentu.

Pozdravlja se ujedinjena namera Srbije i Republike Srpske da zajednički izgrade monumentalna spomen-zdanja posvećena očuvanju istine o stradanju Srba u Drugom svetskom ratu u Donjoj Gradini, Republika Srpska i Beogradu, Srbija.

Fond "Deca nam se rađala"

Sabor smatra da pomenuti spomen-kompleksi treba da postanu mesta hodočašća i da se uvrste u plan đačkih i studentskih ekskurzija škola i fakulteta Srbije i Republike Srpske. Sabor smatra da srpski narod u Crnoj Gori mora biti uvažen u skladu sa vekovnim prisustvom u Crnoj Gori i sadašnjim značajnim učešćem u ukupnom broju stanovnika.

Očekuje od državnih organa Srbije i Srpske da osnuju Fond "Deca nam se rađala", a u cilju formiranja i provođenja pronatalitetnih mera.

Preporučuje sačinjavanje usaglašenog plana poljoprivredne proizvodnje Srbije i Republike Srpske i podstiče Srbiju i Republiku Srpsku da dalje razvijaju zajednički ekonomski, kulturni, socijalni, sportski i duhovni prostor, zatim objedinjavanje ponuda, usluga, investicija i resursa u oblastima energetike, rudarstva, turizma, poljoprivrede, bankarstva, finansija i platnog sistema, zdravstva, obrazovanja, saobraćaja i veza i drugim oblastima od nacionalnog značaja radi zajedničkog nastupanja na domaćim i stranim tržištima.

Predlaže se sačinjavanje zajedničkog i ujedinjenog plana infrastrukturnih projekata, traži se zajednički rad u cilju unapređenog koordinisanog nastupa, okupljanju i angažovanju srpske dijaspore u svetu i smatra da državni organi srpskog naroda treba da ponude narodima u okruženju sporazum o istorijskom pomirenju, trajnom miru i razvoju.

Deklaracija je usvojena na proširenoj sednici vlada Srbije i Republike Srpske, kojoj su prisustvovali predsednici Srbije Aleksandar Vučić i predsednik Republike Srpske Milorad Dodik, predsednici dveju vlada, predsednici i potpredsednici parlamenta Srbije i Srpske, predstavnika Srbija iz Crne Gore i Severne Makedonije i patrijarha Srpske pravoslavne crkve Porfirija, arhijereja i sveštenstva.

Deklaracija će biti prosleđena Narodnoj skupštinii Srbije i Narodnoj skupštini Republike Srpske na potvrđivanje.

Ovde možete pročitati u celosti Deklaraciju Svesrpskog sabora o zajedničkoj budućnosti srpskog naroda.