Tatjana Rosić: O romanima Davida Albaharija (4)

Tumačiti romane Davida Albaharija, jednog od najvećih pisaca na ovome jeziku, znači upustiti se u interpretativni poduhvat s neizvesnim krajem. O tome, u određenoj meri, svedoče i prva dva teksta književne teoretičarke Tatjane Rosić o romanu „Cink”. Ako u prvom svom ogledu Rosić analizira (iz ponešto izmeštene teorijske perspektive) poznate Albaharijeve motive, u drugom ogledu ona u „Cinku” pronalazi motive koji su gotovo potpuno izmakli tumačima Albaharijevog dela: istoričnost. David Albahari, naime, slovi kao pisac koji se ne upušta u tumačenja istorije, već se kod njega sve dešava u jeziku, sada i ovde, čak i kada piše o prošlim vremenima, kao u remek-delu „Gec i Majer”. U tom smislu „Cink” je slovio kao savršeno aistorično delo nastalo u duhu postmoderne književnosti. Utoliko je intepretativno iznenađenje još veće, a perspektiva koju Tatjana Rosić nudi baca na delo Davida Albaharijeva, može se slobodno reći, drugačiju svetlost nego do sada. Zbog toga je vrlo složeni ogled o romanu „Danas je sreda” svojevrsni splet psihoanalitičkih motiva i vrlo rafiniranog tumačenja prošlosti. Ako je u središtu priče odnos između oca (i tiranina i zločinca i žrtve) i sina (koji je uglavnom zbunjen i nedelatan, dakle potpuna suprotnost ocu) koji se uspešno tumači psihoanalitičkim alatom, političko-istorijska pozadina na kojoj se priča odvija nije manje važna, ali zbog Albaharijevog istančanog stila i nesklonosti pričanju velikih priča, ostaje, dakle, ta pozadina ponešto skrivena. Paradoksalno, međutim, upravo zbog svoje samozatomljene uloge, istorija, kao nakaza koja se poajvljuje iz mraka, izbija u prvi plan i određuje postupke Albaharijevih junaka u sadašnjosti. Upravo na tim i takvim motivima zadržavaju se tumačenja Tatjane Rosić.

Čita Gordana Gačić
Urednik Ivan Milenković