Žički duhovni sabor „Preobraženje 2023“

U Narodnom muzeju u Kraljevu počinje 32. manifestacija Žički duhovni sabor „Preobraženje 2023“. Ta značajna nacionalna kulturna manifestacija ima za cilj negovanje proučavanje i afirmisanje vrednosti naše nacionalne kulture.

U okviru Žičkog duhovnog sabora u Biblioteci „Stefan Prvovenčani“ biće održan književni skup posvećen Ljubivoju Ršumoviću, koji je i dobitnik ovogodišnje Žičke hrisovulje, a u Narodnom muzeju Kraljevo međunarodni naučni skup pod nazivom „Publicistika u razvoju društva i države III:Javna reč i javna osuda“.

O čemu su pisale novine od 1835. godine, koje probleme su tada imali Kraljevčani, čemu su se radovali i šta su hroničari zabeležili govore gosti Jutarnjeg programa, istoričari dr Ljubodrag P. Ristić, koji je i glavi organizator skupa i dr Radomira Popovića iz Istorijskog instituta u Beogradu.

Sve je počelo prikupljanjem građe iz srpskih novina o Karanovcu/Kraljevu koje je mr Slavoljub Maržik radio više od jedne decenije, a to je objavio Narodni muzej u Kraljevu.

„Slavoljub Maržik je inače bio geolog po obrazovanju i kada je otišao u penziju želeo je da istraži istoriju svoje porodice. Njegova porodica potiče iz Češke. Njegov deda Josif Maržik je došao ovde u vreme srpsko – turskih ratova 1876 – 1878. na poziv srpske vlade. Oženio se ovde i ostao u Kraljevu. Njegov sin, Vladislav Maržik je slikar, obrazovan kod naših najpoznatijih slikara kao što su Beta Vukanović i Risto Vukanović. I on je, u stvari, slikarski hroničar Kraljeva. Čini mi se da otud potiče ta ljubav, slavoljuba Maržika prema Kraljevu. Bez obzira što je on, kad je završio studije, ostao ovde u Beogradu, uvek se vraćao Kraljevu i onda jednog dana odlučio, istražujući prošlost svoje porodice, da napiše knjigu Maržikovi“, objašnjava dr Ristić.

U saradnji sa tadašnjim direktorom Narodnog muzeja u Kraljevu, Draganom Draškovićem, Vladislav je odlučio da povadi iz svih srpskih novina, sve članke, notice, objave, oglase koji se tiču Kraljeva. Maržik je sve to rukom prepisivao a onda je to prekucavano i sređivano tako da su na kraju objavljene četiri knjige u izdanju Narodnog muzeja u Kraljevu.

„Od najpoznatijih, ali i najzanimljivijih stvari, tu su recimo posete kraljeva, srpskih kraljeva Kraljevu, Kralja Milana, Kralja Aleksandra Obrenovića, Kralja Petra. Ono što je čitav grad podizalo na noge hiljade stanovnika iz okoline su dolazili da vide svoje kraljeve. Pa do onih najobičnijih vesti, ko se ženi, ko se udaje. Nalazimo mi tu i neke pretke porodica koji dan-danas žive u Kraljevu ili negde van Kraljeva“, dodaje gost Jutarnjeg programa.

Međutim, segment na koji dr Ristić posebno skreće pažnju je poslednja knjiga koja se odnosi na period od 1909 – 1918. godine gde su vesti iz vremena okupacije. Tu je i prepiska porodica koje su ostale u okupiranoj Srbiji sa vojnicima koji su na Solunskom frontu, a sva prepiska se obavlja preko Švajcarske.

Kako navodi dr Radomir Popović bilo je veoma teško istraživati i prikupljati građu i u tom pogledu Slavoljub Maržik je pionir istraživanja u Srbiji.

„Mislim da nijedan grad u Srbiji nema ovakvu zbirku dokumenata, novinskih članaka, kao što ima Kraljevo i ova zbirka svakako predstavlja polaznu osnovu za istraživanje istorije“, naglašava Popović.

U nastanku tog zbornika su primenjeni svi zahtevi metodološki istorijske nauke, odnosno prikupljanje istorijskih izvora koji mogu biti pohranjeni u arhivima i u bibliotekama. Uporedo sa tim je vršena i kritika izvora, napominje istoričar.

„Veoma je bitno istaći da štampa kao istorijski izvor nije pouzdana i u tom pogledu je veoma važna kritika istorijskih izvora. U zborniku koji je juče izašao nalazi se jedan izvanredan članak naših koleginica, odnosno Slavoljuba Maržika, Slavice Merenik i Bojane Miljković-Katić, u kojem je objašnjeno sve probleme sa kojima se istraživači suočavaju, istraživači 19. veka i početkom 20. veka, prilikom korišćenja novina kao istorijskih izvora“, napominje Popović.

Kada se pogleda spisak imena saradnika na zborniku i onih koji su im prethodili na stvarnju ove knjige, vidi se da se radi o velikom broju ljudi koji su u tome učestvovali. Pored Narodnog muzeja Kraljeva, tu su učestvovali i Pravni fakultet u Beogradu i Institut za političke studije u Beogradu.

Dragocenost ovih zbornika je pre svega u sabranosti tih novinskih napisa koji će biti inspirativni i za druge istraživače u drugim gradovima Srbije za istraživanje lokalne istorije.