Nova saznanja o istoriji nastarijeg srpskog manastira u knjigama vranjskog arhiviste

Manastir Prohor Pčinjski kod Bujanovca star je devet i po vekova. O njegovoj istoriji u periodu od 1900. do 1973. godine, objavljena je arhivska građa koju je prikupljao i objavio viši arhivista Miroljub Stojčić.

"Freske, mošti, svud su sveci, namerniče priđi, kroči, jedan od njih miro toči", kazuje svoje stihove pesnik Stevan Milošević, pesnik.

Mošti Prohora Pčinjskog u manastiru miro toče devet i po vekova, od kako su sazidane tu. Prvi manastir je u znak zahvalnosti Prohoru podigao vizantijski car Roman IV Diogen 1070.godine, jer mu je prorekao da će postati car.

"Sadašnji izgled hrama je iz 1904.godine, a u srednjem veku znamo da ga je obnovio Sveti kralj Milutin i oltarski deo i freskopis je iz 14, odnosno 15 veka. Pored moštiju Svetog Prohora, tu se nalaze i mošti igumana Vladimira koji je postradao za vreme prvog svetskog rata zajedno sa bratstvom", kaže Otac Metodije, starešina manastira Prohor Pčinjski.

U manastiru se vekovima čuvala stručna građa. Decenijama je u Arhivu grada Vranja koji je izdao dve knjige sa 2182 dokumenta iz perioda od 1900. do 1973.godine. Rukom su ih pisali tadašnji igumani manastira, patrijarsi, komitske vojvode.

Miroljub Stojčić, autor knjiga kaže: "U knjigama ima dokumenata koja su cirkularno stizala u manastir Sveti "Prohor Pčinjski" od strane Patrijaršije srpske pravoslavne crkve i Svetog arhijerejskog Sinoda, Svetog arhijerejskog Sabora. Korespondencija pisana sa više od dvadeset srpskih manastira i crkava, sa skoro svim ministarstvima države."

"Ona pruža uvid u život manastira tokom najvećeg dela dvadesetog veka, imajući u vidu da je taj period od 73.godine, period brojnih diskontinuiteta. 1900. manastir se nalazio u granicama Osmanskog carstva, 1973. nalazio se u granicama Socijalističke federativne Republike Jugoslavije", navodi Dejan Ristić, istoričar, direktor Muzeja žrtava genocida.

Zbornici izabrane i priređene arhivske građe rađeni su šest godina, a sada se digitalizuju.