Kako obični Japanci vide Rusiju i rat u Ukrajini

Japanski tiražni list Mainjići danas prenosi izjavu osoblja ukrajinske ambasade u Tokiju, po kojoj se, zaključno sa 1. martom, pozivu vlade u Kijevu za pomoć u ljudstvu i tehnici preko društvenih mreža odazvalo oko 70 japanskih dobrovoljaca, od kojih su čak pedesetak bivši pripadnici japanskih oružanih snaga.

Po izveštavanju japanskog dnevnika, većina tih ljudi motivisana je ličnim i humanim razlozima, te je spremna da se bori kao dobrovoljci, bez novčane naknade. Naime, neki od njih kao razlog za prijavu naveli su to da nemaju šta smisleno da rade u Japanu, ili to da je bolje da oni, kao starije osobe, zamene mlade Ukrajince na ratištu.

Ostrvska carevina ima profesionalnu vojsku čiji je zvanični naziv Japanske samoodbrambene snage i koja broji oko 240.000 ljudi.

Oni imaju beneficiran radni staž i u slučaju da se nisu probili visoko na vojnoj hijerarhijskoj lestvici i ne poseduju medicinsko ili stručno tehnološko znanje, po pravilu se penzionišu u ranim pedesetim godinama života nakon čega često rade jednostavnije, slabije plaćene poslove, odnosno postaju čuvari i redari u firmama, školama i na gradilištima.

Solidarnost s Ukrajinom

U Zemlji izlazećeg sunca do sada je održano nekoliko antiratnih i antiruskih demonstracija u kojima su glavninu činili ukrajinski državljani i domaći pacifisti.

Japanska vlada već je donela odluku o humanitarnoj pomoći Ukrajini u iznosu od čak 100 miliona američkih dolara. Pored toga, u zemlji je do sada spontano prikupljeno još oko 17 miliona dolara pomoći.

Zvanični Tokio zamrznuo je finansije i onemogućio bankovne transakcije više ruskih finansijskih institucija, među kojima i centralne banke, te zabranio izvoz naprednih domaćih tehnologija u najveću državu sveta.

Japanska vlada pridružila se i sankcijama koje za metu imaju predsednika Vladimira Putina i još pet visokih ruski zvaničnika, te saopštila da će zaustaviti uvoz iz evroazijske države.

U japanskoj javnosti prevladava mišljenje da je u Ukrajini reč o strašnom i neopravdanom ratu, a u izliv saosećanja prema bivšoj sovjetskoj republici uključio se i jedan od dva najbogatija čoveka u Zemlji izlazećeg sunca, milijarder Hiroši Mikitanji, koji je medijima saopštio da će ukrajinskoj vladi staviti na raspolaganje milijardu jena (oko 8,7 miliona američkih dolara).

Faktori iza imidža Rusije kao strašnog diva

Mnogi obični građani u Japanu Rusiju doživljavaju kao ogromnu i strašnu zemlju kojoj se ne može verovati, mada su u svojim ocenama ili osudama ruske akcije u Ukrajini osetno suzdržaniji i oprezniji nego što su to građani i mediji u SAD i evropskim zemljama.

Razlog za nepoverenje je pre svega višedecenijski teritorijalni spor sa Rusijom u vezi s četiri ostrva s krajnjeg juga Kurilskog lanca. Reč je o teritoriji koju je Crvena armija prigrabila na samom koncu Drugog svetskog rata, nakon što je izvršila prodor u Mandžuriju, koju je japanska carska vojska držala pod okupacijom, i prisilila japanske trupe u severnoj Kini na predaju.

U Japanu se veruje da je Sovjetski Savez tada prekršio ranije postignuti bilateralni sporazum o međusobnom nenapadanju, te da je Staljin iskoristio stravičnu tragediju koju je tih dana pretrpela ostrvska carevina, atomsko bombardovanje u Hirošimi i Nagasakiju, da podlo udari s leđa i oduzme teritorije.

I dok Sovjeti decenijama tvrde da su nekoliko meseci unapred najavili japanskoj vladi da taj sporazum više ne važi (jer je Staljin popustio pred traženjem Ruzvelta na konferenciji u Jalti da se SSSR uključi u borbu protiv dalekoistočne carevine) i napad na japanske položaje u Mandžuriji, zapravo, počeli minut nakon njegovog isteka, u Japanu taj argument nikada nije prihvaćen.

Takođe, japanska desnica i danas naglašava tragediju više stotina hiljada japanskih vojnika, pa i civila koji su bili preseljeni u Mandžuriju, a koji su 1945. pali u višegodišnje sovjetsko zarobljeništvo i u značajnom broju postradali u ledenim sovjetskim gulazima u Sibiru.

Naravno, tokom Hladnog rata, kao američki vojnopolitički saveznik, vlada u Tokiju je zazirala od sovjetske podrške japanskim komunistima i plašila se scenarija sličnog onom na Korejskom poluostrvu ili u Vijetnamu. U samoj ostrvskoj carevini postojale su manje, komunizmom inspirisane terorističke grupe poput Japanske crvene armije, koje su počinile više šokantnih zločina u zemlji i inostranstvu.

Tako se u Japanu desetlećima strahovalo od Sovjetskog Saveza kao vojno moćne megadržave koja preti da ozbiljno uzdrma red i mir, pa i opstanak ostrvskog carstva.

Treba reći i da su Japan i Rusija, odnosno Sovjetski Savez, pored pomenutog oružanog sukoba iz avgusta 1945. u kojem je Crvena armija pregazila Mandžuriju i zauzela južne Kurile, u prvoj polovini 20. veka ratovali još čak tri puta.

Naime, Japan je ostvario veliki trijumf nad ruskom carskom armijom u ratu između dve zemlje 1904. i 1905. godine, zahvaljujući čemu je uspeo da anektira Koreju i stekne ekonomsko i vojno uporište na Sahalinu i u obalnom pojasu severne Kine.

Ta pobeda, kao prvi slučaj u kojem je jedna neevropska država porazila neku evropsku silu u otvorenom i velikom ratnom sukobu decenijama je hranila ponos i potpirivala nacionalizam i osvajačke ambicije u Japanu, te se i danas veliča među (malobrojnom) ekstremnom desnicom.

Japan je nakon Oktobarske revolucije, a za vreme trajanja Prvog svetskog rata pod izgovorom obuzdavanja komunizma i vraćanja Rusije, koja je sklopila separatni mir sa Nemačkom, na front, u sklopu velike međunarodne intervencije, na ruski Daleki istok i u istočni Sibir uputio ukupno oko 72.000 vojnika i 50.000 civila, koji su radi prisvajanja prirodnih resursa praktično pokušali da otcepe taj deo sovjetske Rusije i oforme marionetsku državu ili je prisajedine japanskom carstvu.

Takođe, Japan i Sovjetski savez su zaratili 1939. godini na granici Kine i Mongolije – kratki sukob koji je Moskva rešila u svoju korist i koji je doveo do potpisivanja pomenutog sporazuma o nenapadanju između dve zemlje.

Od Drugog svetskog rata naovamo, naravno, Japan trpi političke i druge posledice poraza u najvećem suobu u istoriji ljudskog roda. Vašington danas na njegovom tlu drži 54.000 aktivnih američkih vojnika i osam hiljada civila na radu u vojsci. Sve do poslednjih godina i rasta Kine, on je i decenijama bio najveće spoljno tržište za japanske proizvode i usluge, te u skladu s tim ima i ogromni uticaj na politička dešavanja i oblikovanje javnog mnjenja u Japanu.

Tako, mada i u Japanu postoje oni koji cene rusku književnost i balet, te mnogi koji se uzdržavaju od bilo kakvih izjava kako nikog ne bi uvredili, novija istorija odnosa između dve zemlje, kao i višedecenijsko propagandno delovanje američkih vojnoobaveštajnih službi na tlu dalekoistočne carevine, učinili su da se japanska populacija plaši i zazire od Rusije.

Globalni zahvat i moć anglosaksonskih medija

Dalje, u pacifičkoj ostrvskoj državi, kao i skoro svuda drugde u svetu, kao izvori vesti iz inostranstva dominiraju anglosaksonske novinske agencije i televizije. Si-En-En i Bi-Bi-Si deo su svakog paketa satelitske ili kablovske televizije u Japanu, gde, takođe, više od veka izlaze novine na engleskom jeziku koje, mada u japanskom vlasništvu, uređuju američki i drugi zapadni novinari i koje oblikuju svest stranaca koji žive u zemlji i onih Japanaca koji su zainteresovani za učenje engleskog jezika.

Mada japanski mediji, kada pošalju svoje novinare na vojno-politička žarišta u inostranstvu, pružaju znatno uravnoteženiju i objektivniju sliku od one koju daju zapadni, s obzirom na sve navedeno, nije čudno to što je i japanska publika dobrim delom žrtva kolektivne amnezije ili nesvesnog razmišljanja koje je izgrađeno godinama i decenijama propagandnog delovanja sa Zapada.

Po toj percepciji, Rusija je napravila surov i ničim izazvan istorijski posleratni presedan, pri čemu se, naravno, zaboravljaju ili kao normalna stvar bez razmišljanja prihvataju desetine invazija i bombardovanja koje su od završetka Drugog svetskog rata do danas sprovele Sjedinjene Američke Države.

Dakle, mada su, po izveštavanju dnevnika Mainjići, motivi nekoliko desetina Japanaca koji su se (navodno) preko Tvitera odazvali pozivu ukrajinske vlade uglavnom lične prirode, bilo bi vrlo naivno misliti da iza njihove oduke da to učine ne stoje i navedeni istorijski faktori, moć anglosaksonskih medija i višedecenijsko delovanje američkih bezbednosnih struktura u Japanu.