Pozorište čuva od zaborava

Spletom neobičnih okolnosti, reditelja, producenta i dramskog pedagoga Dejana Jankovića, putevi su naveli u Oslo. Skoro dve godine aktivnog kulturnog života na relaciji Beograd - Oslo, pomogle su mu da uvidi da Norvežani, ali i naši sunarodnici koji tamo žive, veoma malo znaju o stradanjima Jugoslovena, među kojima je najviše Srba, u nemačkim koncentracionim logorima za vreme Drugog svetskog rata. Zajedno sa Savezom srpskih udruženja u Norveškoj i uz podršku Ministarstva za dijasporu, dobio je priliku da se bavi ovom temom i podseti na naše stradalnike. Predstavu U Norvešku, u smrt će, nakon beogradske premijere, publika videti i u Oslu i Kristiansandu.

 Da li ste imali dovoljno istorijske građe koja se bavi stradanjima i sudbinama jugoslovenskih logoraša od 1942. do 1945. godine u Norveškoj?

"Istorijske i memoarske građe na ovu temu nema mnogo, ali sasvim dovoljno da se može kreirati jedna objektivna slika i prenese iskustvo stradalnika koje nas još jednom podseća da pripadamo onim narodima koji su svojom borbom i žrtvama dali svoj doprinos svetskoj borbi protiv fašizma i užasa koji je obavijao svet četdesetih godina dvadesetog veka", kaže za RTS Dejan Janković.

 Kojim pozorišnim sredstvima ste se služili prilikom postavljanja predstave? 

"Posegnuo sam za alternativnim formama i tehnikama teatra koje smatram nedovoljno zastupljenim, ali mnogo puta i pogrešno upotrebljenim u srpskim pozorištima.

Ovaj pozorišni perfomans predstavlja presedan u mom dosadašnjem pozorišnom radu. U pitanju je programska predstava koja će najaviti čitavu seriju novih projekata pod krovnim projektom Putujuća škola istorije Artepunkta u želji da se mladim ljudima predstavi jedan novi vid edukativnog teatra kojim će se, pored interaktivnog i multiperspektivnog promatranja srpske istorije, ponuditi i novi pozorišni jezik na kojem želimo da razvijamo našu buduću publiku.

Ono što je posebno specifično za ovu pozorišnu predstavu je da literarni tekst nije bezuslovna svrha i središte pozorišne radnje. Istoimena knjiga Knuta Fluvika Turesena U Norvešku, u smrt ekipi predstave služi kao svojevrsan sistematičan pojmovnik koji nas je uputio na dalja, detaljnija istraživanja: kako na internetu, tako i u bazama norveških i srpskih arhiva i biblioteka. U pitanju je pretežno dokumentarni materijal koji tokom proba dramatizujemo, objektivno komentarišemo stvarajući jednu multiperspektivnu pozorišnu platformu za tumačenje jednog istorijskog trenutka koji rezultira time da glumci u predstavi tumače preko 20 istorijskih likova, ali i onih koji su bili neposredni stradalnici.

 Odlučili ste se za glumce Janka Cekića, Milana Vučkovića i Nikolu Jezdića. Čime su Vas osvojili?

Pored glumačke veštine koja je preduslov da se pozorišni čin dogodi na profesionalan i dostojanstven način prema temi koju tretiramo, bilo je neophodno kod kandidata prepoznati sklonost ka alternativnim pozorišnim formama i nacionalnu osvešćenost koja je podrazumevala istinsko interesovanje za ovu temu, kao i saosećanje sa stradanjima naših predaka u tuđini.

Dajući im indikacije tokom užeg kruga selekcije, glumci su imali priliku da svoje interesovanje za ovu temu istaknu i kroz dramatizaciju svojih ličnih stavova i odnosa prema tom delu naše ratne istorije, što takođe predstavlja značajan element sa kojim, uz ostali dokumentarni i memoarski materijal, kreiramo zajednički pozorišni tekst našeg performansa.

Tom izazovu su u potpunosti odgovorila trojica mladih talentovanih kolega.