Da li roditeljstvo „podmlađuje mozak" ili upravo čini suprotno

Naučnici su otkrili da se sa dobijanjem deteta povećava broj veza u moždanim ćelijama, i da, iako godine idu, mozak ostaje „u formi" i tako izbegava mentalne, fizičke i neurološke probleme koji su u vezi sa srednjim i starijim životnim dobom. Uticaj potomstva je posebno u istraživanjima bio vidljiv u regionima centralnog nervnog sistema koji su povezani sa pokretom i senzacijom.

Autori studije, koju vodi kognitivni neuronaučnik Edvina Orčard sa Univerziteta Jejl, tvrde da je njihovo istraživanje najveće istraživanje funkcije mozga roditelja do sada, i prvo koje pokazuje razlike kod muškaraca koji su se ostvarili kao roditelji ili nisu dobili potomstvo.

Informacije iz Biobanke Ujedinjenog Kraljevstva, sugerišu da uprkos iscrpljenosti, stresu i izazovima roditeljstva, ta uloga može dugoročno obogatiti život osobe, pružajući prekopotrebnu kognitivnu stimulaciju, fizičku aktivnost i društvenu interakciju.

„Okruženje koje podrazumeva negu, i brigu o deci, a ne samo trudnoća, čini se važnim faktorom, jer ove pozitivne efekte vidimo i kod majki i kod očeva“, kaže psihijatar Avram Holms sa Univerziteta Ratdžers.

Ako je to tačno, moguće je da bi direktan uticaj brige o deci mogao dati slične beneficije bakama i dekama, radnicima za brigu o deci ili bilo kojoj drugoj osobi koja ima veliku odgovornost za mališane.

Očevi su često isključeni iz studija o roditeljstvu jer fizički ne iznose trudnoću, ne rađaju i ne doje, ali to ne znači da nemaju izuzetno važne uloge i funkcije u domaćinstvu sa decom.

Biti roditelj i vršiti sve funkcije koje ta uloga podrazumeva, ima uticaj koji menja život i psihički i fizički, a ipak neuronaučnici znaju malo o dugoročnim efektima roditeljstva na mozak kod oba pola.

Tek nedavne studije su pokazale duboke promene u mozgu koje se dešavaju tokom trudnoće. Nakon što se beba rodi, skeniranje mozga magnetnom rezonancom otkriva promene u „arhitekturi" mozga majki u oblastima uključenim u funkcije razmišljanja, maštanja... 

Među očevima, početna istraživanja sugerišu da rađanje deteta može dovesti do gubitka volumena od jednog ili dva procenta korteksa. Pošto se ovo skupljanje dešava u regionu povezanom sa roditeljskim prihvatanjem i toplinom, istraživači pretpostavljaju da je to način na koji mozak priprema ovu mrežu za novu ulogu u životu.

Šta kada beba odraste

Da bi istražila kasnije uticaje roditeljstva, kognitivni neuronaučnik Edvina Orčard vodila je studiju na Univerzitetu Jejl, analizirajući rezultate skeniranja mozga skoro 20.000 žena i više od 17.600 muškaraca starijih od 40 godina, iz Biobanke Velike Britanije.

Za oba pola, roditeljstvo je bilo u pozitivnoj korelaciji sa funkcionalnom vezom, što se odnosi na obrasce neuronske aktivacije unutar i između moždanih mreža. Inače,tipično je da mozak koji stari pokazuje nižu funkcionalnu povezanost preko somato-motorne mreže i veću povezanost unutar kortiko-subkortikalnih sistema.

Ipak, suprotni obrasci primećeni su kod roditelja starih između 40 i 69 godina.

„U regijama mozga u kojima opada funkcionalna povezanost, kako pojedinci stare, primećen je drugačiji proces kod ljudi u godinama koji su se ostvarili kao roditelji“, objašnjava Holms.

Ove strukture mozga koje izgledaju mlađe su intrigantne, ali Holms, Orčardova i njihove kolege kažu da su potrebne veće i raznovrsnije dugoročne studije mozga kako bi se razdvojili svi relevantni faktori koji bi mogli da utiču na to kako starimo.

Studija je objavljena u časopisu PNAS.