DNK starih Evropljana otkrio iznenađujuće poreklo multiple skleroze

Rezultati istraživanja su dobijeni na osnovu analize uzoraka drevne DNK sekvencirane od 1.664 osoba otkrivenih na različitim lokacijama širom zapadne Evrope i Azije.

Ovi drevni genomi su zatim upoređeni sa modernom DNK iz britanske Biobanke, koja se sastoji od oko 410.000 osoba koji se izjašnjavaju kao „britanski belci“, i više od 24.000 ljudi rođenih van Ujedinjenog Kraljevstva, kako bi se uočile promene tokom vremena.

Jedno upečatljivo otkriće se odnosi na multiplu sklerozu (MS), hroničnu bolest mozga i kičmene moždine koja se smatra autoimunim poremećajem u kojem telo greškom napada samo sebe.

Istraživači su identifikovali ključni događaj migracije pre oko 5.000 godina na početku bronzanog doba kada su se stočari Jamna kulture – ili u našoj arheološkoj terminologiji poznate kao Stepska kultura – čije je matično područje bilo oko oblasti reka Bug, Dnjestar i Ural (Pontske stepe), preselili u zapadnu Evropu.

Oni su nosili genetske osobine koje su u to vreme bile korisne, i štitile su od infekcija koje su prenosile ovce i goveda. Kako su se sanitarni uslovi poboljšavali tokom milenijuma, ove iste varijante gena su povećale rizik od multiple skleroze. Ovi nalazi će pomoći, kako navode istraživači, da se objasni zašto severni Evropljani imaju najveću učestalost multiple skleroze na svetu, dvostruko veću od južnih Evropljana.

„Mi smo proizvod evolucije koja se dogodila u prošlim okruženjima i na mnogo načina nismo optimalno prilagođeni okruženju koje smo danas stvorili za sebe“, naglašava populacioni genetičar Rasmus Nilsen sa Univerziteta Berkli, jedan od rukovodilaca istraživanja čiji rezultati su objavljeni u časopisu Nejčr (Nature), prenosi Rojters.

Pre oko 11.000 godina, stočari sa područja današnje Turske proširili su se u Zapadnu Evropu, u kojoj su dominirali lovci-sakupljači, a kasnije i zemljoradnike.

„Pripadnici Jamna kulture su bili prvi pravi nomadi u Evropi. Selili su se zajedno sa svojim stadima u potrazi za pašnjacima i nosili sve sa sobom. Fizički su bili neobično razvijene građe, što se može videti merenjem skeleta i genetskom analizom, i očigledno prilično ratoborni“, navodi genetičar sa Univerziteta Kembridž i koautor studije, Vilijam Bari.

„Verovatno je njihov prodor i širenje podrazumevao i sukobe“, dodaje Nilsen.

Najviše genetskih varijeteta vezanih za pripadnike Jamna kulture otkriveno je u kod severnih Evropljana, posebno u Irskoj, Islandu, Norveškoj i Švedskoj.

Dobijeni nalazi naglašavaju i činjenicu kako se određene genetske osobine od korisnih, promenom uslova, pretvaraju u štetne.

„Patogene infekcije su tokom bronzanog doba imale veću učestalost, zbog neposredne blizine ljudi i njihovih domaćih životinja, kao i zbog rastuće gustine populacije", navodi Evan Irving-Piz, specijalista za evolucionu bioinformatiku sa Univerziteta u Kopenhagenu i koautor istraživanja.

„Tek u modernoj eri, sa široko rasprostranjenom sanitarnom i medicinskom negom, ove genetske varijante su postale višak za naše imunološke potrebe, što je rezultiralo povećanjem rizika od razvoja multiple skleroze i drugih autoimunih bolesti“, dodao je Irving-Piz.

Nalazi mogu imati implikacije za istraživanje i lečenje ove teške autoimune bolesti.

„Ovo u potpunosti menja naš pogled na multiplu sklerozu i pomaže nam da razumemo njeno poreklo. Možemo da vidimo MS kao rezultat imunog sistema koji je efikasno evoluirao da se nosi sa nizom infekcija u ljudskoj prošlosti, ali koji sada postoji u veoma drugačijem okruženju. Ova razlika između prošlosti i modernog sanitarnog okruženja verovatno uzrokuje preaktivan imuni sistem. To implicira da bi trebalo da težimo da ponovo podesimo imuni sistem, a ne da ga potisnemo", smatra Bari.