Svečana haljina kneza Lazara

Svečana haljina kneza Lazara ima oblik tunike i sa oštećenjima je duga otprilike jedan metar i 36 centimetara. To je donja haljina sa rukavima, a zakopčava se dugmadima napred, od grla do stopala. Oko vrata i po rubu haljine gde se zakopčava, ide bordura od srebrne žice, koja se pojavljuje i na rukavima. Haljina je od svile crvenkaste boje, koja je vremenom izbledela. Svila je ukrašena simetrično raspoređenim fantastičnim životinjama, lavovima u besnom stavu, sa otvorenim čeljustima i podignutim šapama. Rep im je podavijen između nogu i izvija se pored bokova iznad leđa. Svila je dalje ukrašena vegetabilnim formama i simetrično raspoređenim čapljama, koje stoje na skorpionima. Dugmad haljine su od belog konca, a na njima je metalna pločica kao medaljon; na njoj je naslikan šlem sa dva volujska roga kao čelenkom. Šlem sa volujskim rogovima bio je grb kneza Lazara, koji se javlja i na pečatu despota Stefana. Rupice za dugmad opšivene su plavim svilenim koncem.

Mošti kneza Lazara smeštene su u ćivot koji je postavljen ispred ikonostasa Spasovske crkve u Ravanici. Tu će one obitavati sve do 1690. godine, kada ih ravanički monasi uzimaju i kreću u pratnji patrijarha Arsenija III Čarnojevića, sve do Sentandreje. Tu je podignuta i Saborna crkva, gde služi patrijarh, i u kojoj su mošti ponovo istaknute ispred ikonostasa.
Kada je na Fruškoj gori obnovljen manastir Vrdnik, po blagoslovu patrijarha Sofronija Podgoričanina, ravanički monasi prešli su u taj manastir, koji je po njima, i moštima svetog kneza, nazvan Nova Ravnica.

U vrdničkom manastiru mošti su boravile sve do 1941. i početka Drugog svetskog rata. Zalaganjem ondašnjeg upravnika Muzeja Srpske pravoslavne crkve Radoslava M. Grujića, mošti su uz pomoć nemačkog barona Fon Rajsvica, ministra za kulturu nemačkog Rajha u Beogradu, sa te teritorije ‒ koja je pripala Nezavisnoj Državi Hrvatskoj ‒ prenete u Sabornu crkvu u Beogradu.
Po svršetku Drugog svetskog rata, muzejska komisija, uz blagoslov Sinoda Srpske pravoslavne crkve, zbog velike oštećenosti, uklonila je originalnu haljinu sa kneževih moštiju, a mošti su dobile novu odoru. Potom je na haljini izvršena restauracija i konzervacija i naučno istraživanje, da bi bila izložena u stalnoj postavci Muzeja Srpske pravoslavne crkve.

Kustos Biljana Cincar Kostić