Jovan V. Veljić, profesor srpske gimnazije u Solunu

Kada je srpska gimnazija ukinuta, Jovan je po dogovoru sa Bugarskom ostao profesor srpskohrvatskog jezika u francuskom Liceju u Solunu. U tom grčkom lučkom gradu, kapiji Balkana, kako se nekada smatralo, živeo je sve do 1927. godine. Neko vreme uređivao je Le Progres de Salonique, bio je predsednik srpske kolonije.

Svedočeći o svom životnom putu, Jovan Veljić je zapisao (Arhiv Jugoslavije, Fond 100):

„Po intencijama nadležnih i sa znanjem našeg generalnog konzula g-na Vlade Ljotića i odobrenjem ministra spoljnih poslova pokojnog Nikole Pašića, stupio sam u ložu Makedonija risorta (Macedonia Risorta), koja je zavisila od V. O. Rima, ako se ne varam 1908."

Srpski konzul Vlada Ljotić

Ko je bio Vlada Ljotić, srpski konzul u Solunu 1908. godine? Njegova porodica, poreklom iz Smedereva, gde je i on rođen, bila je odana Karađorđevićima. Vlada je studirao prava, ali je posle ubistva kneza Mihaila morao da emigrira; studije je nastavio u Beču. Bio je osnivač Ujedinjene omladine srpske. Kretao se u krugu pristalica Svetozara Markovića. Preveo je na srpski jezik Manifest Komunističke partije i objavio ga u listu Pančevac 1871. godine. U Srbiju se vraća posle abdikacije kralja Milana Obrenovića. Mada je imao bogatu biografiju, ostao je u istorijskoj senci svog sina Dimitrija Ljotića.

Nacinalno nepouzdan

Odgovarajući na pitanja komesara za personalna pitanja i Nedićevog ministra policije u proleće 1942. godine o tome da li su mu poznate strane lože, Veljić je hrabro odgovorio, ne razmišljajući o posledicama prkosnog odgovora: „Poznate su mi mnoge strane lože, jer ja sam sâm gotovo svake godine putovao, ili sâm ili sa suprugom, ili u Pariz ili u Ženevu kod njenih roditelja. Tom prilikom posećivao sam lože u Carigradu, i u Parizu, i u Rimu, i u Ženevi, i u Lozani i pokatkada održao po koje predavanje o našim nacionalnim stvarima i pretenzijama. Pored ložinskih predavanja o našim čisto nacionalno-srpskim stvarima, održao sam i javna predavanja, od kojih jedno u korist Crvenog krsta za vreme rata i jedno o Bosni i Hercegovini (...) u Solunu za vreme Aneksione krize, u kome su pored elite Solunjana bili i svi strani konzuli. Ni u jednoj loži u Beogradu nisam održao predavanje, ali u Solunu i u Atini nekoliko predavanja."

Veljić i Ljotići

Jovan Veljić je bio garant za prijateljsku i trajnu vezu sa Velikim grčkim orijentom. Bio je poznanik i „brat" predsednika grčke vlade Elefterosa Venizelosa. Sudbina se sa njim poigrala. Vlada Ljotić i Nikola Pašić dali su mu zadatak da uđe u solunski slobodnozidarski savez, a u vreme Drugog svetskog rata zbog toga je postao „nacionalno nepouzdan" kada je Vladin sin Dimitrije bio glavni oslonac nemačke okupacione vlasti u Beogradu.

Živeo je od skromne penzije koja je iznosila 930 dinara. To je bila nagrada države za tridesetogodišnji rad u Solunu. I ona je bila dovedena u pitanje zbog pripadnosti Savezu slobodnih zidara.