Srbi sportskog duha

Negovanje borilačkih veština bilo je uveliko prisutno u ʼturskojʼ Srbiji ‒ pored narodnih igara (kao što su bacanje kamena s ramena, povlačenje konopca i tzv. klis), postojalo je i veliko interesovanje za rvačka nadmetanja. Narod je pelivansku veštinu poznavao u formi koja je postojala u otomanskoj tradiciji, objašnjava Mirjana Prošić Dvornić, etnolog.

U skladu sa političkom i duhovnom klimom 19. veka u kojoj je Srbija nastajala, zainteresovanost za borilačke veštine bila je sasvim razumljiva. Mačevanje se predavalo u okviru posebnog predmeta u Artiljerijskoj školi osnovanoj 1850. godine. Prvo mačevalačko društvo „Srpski mač" osnovano je 1897. godine.

U tesnoj vezi sa postojećim nacionalnim ciljevima, gotovo u isto vreme razvija se i streljaštvo. Prvo beogradsko strelište otvoreno je u Topčideru, 1851. godine.

U prvim decenijama 20. veka nastaju prvi fudbalski klubovi ‒ Soko, Srpski mač, BSK i Velika Srbija, koja je periodu između dva rata nosila naziv Jugoslavija.

U vreme turske dominacije, dobre konje mogli su da drže samo ugledni ljudi, i to uz posedovanje berata (carskog dekreta) koji im je tu privilegiju potvrđivao. Knez Miloš je bio zaslužan za razvoj konjarstva u to vreme, samo za potrebe u privredi i saobraćaju.

Razvoj konjičkog sporta u Srbiji pokrenuo je knez Mihailo Obrenović ‒ i sam odličan jahač i ljubitelj trkačkih konja. Od šezdesetih godina 19. veka pa do kneževe smrti, organizovano je popularno Trkalište, koje se nalazilo na mestu gde su danas tehnički fakulteti, Univerzitetska biblioteka i Arhiv Srbije. U to vreme nije bilo profesionalnih džokeja već su učesnike tražili među oficirima, građanima i seljacima.

U znak priznanja za doprinos u razvoju konjičkog sporta, prva takva organizacija (osnovana tek 1890. godine) nazvana je Kolo jahača „Knez Mihailo".

Početkom 20. veka hipodrom je premešten, i na tom mestu nalazi se i dan-danas.
Knez Mihailo bio je takođe pokrovitelj „gimnastike i borenja". Prvo takvo sportsko društvo osnovano je 1857. godine. Nešto kasnije ta disciplina uvedena je i u škole kao obavezan predmet.

Ideje češkog „Sokola" podstakle su razvoj gimnastike, atletike (i sporta uopšte) u Beogradu, pa tada nastaju i prva gimnastičarska društva kod nas. U glavnom gradu su se pojavili i elitni rekreativni sportovi koji nisu bili povezani sa borilačkim veštinama i borbenom gotovošću. Žene su počele da se bave jahanjem i gimnastikom.

Početkom 20. veka Maga Magazinović je popularisala gimnastiku zasnovanu na principima ideologije koju je u Srbiji zastupala igračica Isidora Dankan. Predstavnici viših društvenih slojeva negovali su u prvim decenijama 20. veka i biciklizam, tenis, klizanje i plivanje. Sve u svemu, sportski duh kod Srba održao se do danas, što potvrđuju i naši sportisti na ovogodišnjoj Olipijadi u Riju.