„Aska i zvuk“ – proza Ive Andrića za čitanje i slušanje predstavljena u RTS Klubu

Od Razgovora sa Gojom do Štrajka u tkaonici ćilima – čitamo ili uz pomoć kju-ar kodova slušamo Andrićevu prozu. Među odabranim piščevim delima, uglavnom pripovetkama, našao se i roman Gospođica u dramatizaciji i režiji Darka Tatića iz 1980. godine, prvonagrađen na tadašnjim festivalima radio-drame u Ohridu i u Barseloni.

U knjizi je i jedina originalna Andrićeva dramska minijatura Konac komedije.

„Najveći izazov prilikom radio adaptacija Andrićevih dela je kako svesti tog njegovog sveznajućeg pripovedača, tog sveznajućeg naratora na dramski lik. To autori dramatizacije čine tako što dodele naraciju prvom licu ili pak distribuiraju tu naraciju kroz dijalog likova u dramskim delima“, navdi Vesna Perić, dramaturg i priređivač knjige.

U poređenju sa drugim medijima, radio-drama kao intimistički medij, pogodnija je za sve psihološke, filozofske i emotivne tananosti u razmišljanjima Andrićevih junaka. Posebno kada je reč o unutrašnjim monolozima koji su kod našeg nobelovca specifični.

„Otkriti na koji način on slika različite likove iz različitih uglova, različitim kamerama je u stvari ta umetnost dramatizacije, odnosno režije kasnije“, ističe Melina Pota Koljević, reditelj i priređivač knjige.

Andrić nije rado davao dozvolu za filmsku, televizijsku i pozorišnu adaptaciju. Samo jedna radio-drama je urađena pre piščeve smrti – Lica u režiji Olge Savić 1972. godine.

„Andrić je jako poštovao radio, radio kao medij, i stalno je isticao jedan zapis koji je još kao mladić video u jednoj radio stanici – 'Pazite šta govorite, sluša vas ceo svet'“, kaže Žaneta Đukić Perišić, esejista i književni istoričar.

U saradnji sa Zadužbinom Ive Andrića u pripremi je radio- drama po Andrićevoj priči Geometar i Julka. Godine 2025. u izdanju RTS Izdavaštva biće objavljene knjige za čitanje ili slušanje dela Sime Matavulja, Bore Stankovića i Branka Ćopića.