Nobelova nagrada za medicinu za otkriće mikro-RNK

Viktor Ambroz i Gari Ravkin dobitnici su Nobelove nagrade za medicinu za otkriće mikro-RNK i njenu ulogu u regulaciji gena.

„Ove godine odajemo počast dvojici naučnika za njihovo otkriće fundamentalnog principa po kom se reguliše aktivnost gena. Otkrili su mikro-RNK, novu klasu sićušnih RNK molekula koji igraju ključnu ulogu u podešavanju gena“, saopštila je komisija za dodeli Nobelove nagrade na Institutu Karolinska.

Revolucionarno otkriće ovogodišnjih laureata Viktora Ambroza i Garija Ravkina otkrilo je potpuno novi princip regulacije koji se ispostavio ključan kod višećelijskih organizama, uključujući i ljude.

Informacije zapisane u genima putuju iz DNK do informacione RNK kroz proces transkripcije, a nakon toga u ćelije da reguliše proizvodnju proteina. U ćelijama se informaciona RNK prevodi tako da se proteini proizvode u skladu sa genetskim instrukcijama iz DNK.

Od sredine 20. veka, nekoliko fundamentalnih naučnih otkrića objasnila su kako ovi procesi teku. Ovogodišnji laureati su još 1993. godine objavili neočekivane nalaze u kojima je opisan novi nivo regulacije gena, za koji se ispostavilo da je veoma značajan i sačuvan kroz evoluciju.

Otkrili su mikro-RNK, novu vrstu sićušnih RNK molekula koji igraju ključnu ulogu u regulaciji gena.

Razumevanje regulacije aktivnosti gena izuzetno je važan cilj u medicini već decenijama. Ukoliko u tom procesu nešto krene po zlu može dovesti do ozbiljnih oboljenja, poput kancera, dijabetesa i autoimunih bolesti.

„Mikro-RNK je fundamentalno važna u razvoju i funkcionisanju organizama. Ćelije i tkiva se ne razvijaju normalno bez mikro-RNK. Abnormalna regulacija može dovesti do raka, a mutacije u genskom kodiranju mikro-RNK otkrivene kod ljudi dovode do urođenih mana, poput gubitka sluha i vida, kao i poremećaja u skeletnom sistemu“, ističe se u saopštenju.

Kao i svake godine, imena dobitnika nagrade za medicinu ili fiziologiju se prva objavljuju, a narednih dana biće poznata i imena dobitnika za fiziku, hemiju, književnost, za mir i za ekonomiju.

Nagrade će biti uručene na ceremonijama u Stokholmu i Oslu 10. decembra, na godišnjicu smrti švedskog naučnika Alfreda Nobela, koji je tu nagradu ustanovio.