Test „sunđer na kanapu“ za preciznije i lakše utvrđivanje raka jednjaka

Ispitivanja novog „oružja“ u borbi protiv raka, trebalo bi da počnu širom Britanije sledećeg meseca.

Sunđer na uzici - je novi mehanizam koji bi trebalo da se koristi za određivanje rizika pojedinaca, kojima preti rizik od razvoja raka jednjaka.

Cilj je - suočiti se sa jednom od najopasnijih bolesti u Britaniji. Rak jednjaka često se dijagnostikuje kasno, kada ga je teško lečiti.

Šesti je najčešći uzrok smrti od raka u Velikoj Britaniji, sa samo 15 odsto pacijenata koji su preživeli pet godina nakon dijagnoze, a češći je kod starijih ljudi.

„Novi izum bi trebalo da omogući lekarima da precizno utvrde kod kojih pacijenta je bolest u ranoj fazi, a koji su u riziku od naknadnog razvoja karcinoma", rekla je profesorka Rebeka Fitcdžerald sa Univerziteta u Kembridžu.

„Tretman bolesti je manje invazivan i efikasniji ako se otkrije u ranijoj fazi, i to bi trebalo znatno da poboljša stopu preživljavanja", dodala je.

Jednjak - ili grlo - prenosik je hrane iz usta u stomak. Rak nastaje kada ćelije na njegovoj sluznici počnu nekontrolisano da se dele i množe.

Ključno je da je ovaj rak češći među ljudima koji pate od srodne bolesti poznate kao Baretov jednjak i koja se često razvija kod ljudi koji imaju žgaravicu, refluks kiseline ili ozbiljne smetnje u probavi.

Sunđer na uzici je razvijen da precizno i jeftino odredi dijagnozu za Baretov jednjak.

„Trenutno ljudi za koje se sumnja da imaju Baretov jednjak moraju da idu u bolnicu na endoskopski pregled koji zahteva sedaciju i dosta vremena. Novim izumom se može rukovati vrlo lako, za nekoliko minuta, i proceduru može obaviti medicinska sestra", objasnila je Ficdžeraldova.

Kako radi

Sunđer - koji proizvodi „Medtronik" - daje se zapravo kao tableta koja se proguta. U stomaku se širi i pretvara u mali sunđer koji se niti za koju je vezan povuče natrag do grla, sakupljajući ćelije jednjaka na putu. One se zatim šalju na analizu.

Većina slučajeva Baretovog jednjaka se ne pretvori u rak, ali mali procenat ipak postaje kancer.

Tim predvođen Rebekom Ficdžerald, razvio je test kojim se precizno određuje prisustvo proteina koji je nazvan TFF3, i koji se nalazi samo u prekanceroznim ćelijama, i pojavljuju kao smeđe mrlje na slajdovima koji se prave od ćelija dobijenih iz jednjaka pacijenata.

Određivanje tipa ovih ćelija obavljaju patolozi koji rade u centralnim laboratorijama, ali posao može biti mukotrpan.

„To je kao da tražite kreditnu karticu na fudbalskom terenu", rekao je dr Marcsl Gerung, suosnivač i izvršni direktor kompanije „Sajtid", koja pruža dijagnostičko testiranje.

Gerungov tim primenjuje AI program koji je znatno poboljšao brzinu kojom se mogu naći pretkancerogene ćelije.

„Ironično, ali nam je pomogla pandemija koronavirusa, koja je zaustavila većinu endoskopskih testova u bolnicama - glavni metod za uočavanje slučajeva raka jednjaka", dodao je Gerung.

„To je dovelo do znatnog entuzijazma za pronalaženje alternativa, a kanap sa sunđerom se lepo uklopio i našao mesto primene", siguran je.

Rana ispitivanja sugerišu da je izum sa sunđerom čak više od deset puta efikasniji u dijagnozi Baretovog jednjaka od prošlih metoda. Stope ranog otkrivanja raka bi stoga trebalo znatno da se poboljšaju u narednim godinama i da tako donesu odgovarajuća poboljšanja u statistici koda je reč o stopi preživljavanja.

„To bi trebalo da nam pomogne da postignemo svoj cilj i da tri četvrtine ljudi preživi rak u narednih 20 godina", rekla je Mišel Mičel, upravnica Centra za istraživanje kancera Ujedinjenog kraljevstva.