Dan kada je oboren F-117A

Mit o neoborivom američkom "nevidljivom" lovcu bombarderu F-117A srušen je pre 23 godine, na današnji dan, kada su ga oborile jedinice Vojske Jugoslavije.

Letelicu F-117A oborio je 3. Divizion 250. Brigade protivvazduhoplovne odbrane, koji su u 20.42, zahvaljujući sposobnosti jedinice, ispravnoj tehnici i "maloj tehničkoj inovaciji" uspeli da ga pogode sa zemlje.

Avion je pao u atar sela Buđanovaca, pošto je prethodno gađan sa dve rakete tipa "neva". Jedinicom koja ga je oborila komandovao je pukovnik Zoltan Dani.

Pilota oborenog aviona Dejla Zelka evakuisale su američke snage.

F-117A "noćni soko" reputaciju je stekao borbenim letovima nad Irakom u Zalivskom ratu 1991. godine, kada je, prema objavljenim podacima, 1.270 puta proleteo neprimećen iračkim nebom, u 39 borbenih misija.

Avion F-117, konstruisan u obliku brušenog dijamanta, što je neobično za letelice te namene, u američkoj vojnoj terminologiji dobio je naziv "stelt", što na engleskom jeziku znači "krišom", "u potaji", ili "nevidljivi".

F-117A je predstavljao simbol moći zbog savremene tehnologije kojom je opremljen, a što mu je omogućavalo da bude "nevidljiv" za sve radarske sisteme.

Avioni tog tipa konstruisani su sa oštrim uglovima, koji predstavljaju skup krivina od kojih se odbijaju radarski zraci, a zahvaljujući sačinjenim specijalnim kompozitnim materijalima, utiču da se letelica ne može registrovati na radaru.

Procedurom pre borbenog leta F-117A precizno se utvrđuju lokacije radara i ubacuju se u kompjuter koji se zove "Elvira, gospodarica noći", a on potom određuje maršrutu leta.
O tome kako su Srbi uspeli da nadmudre "Elviru" pisao je njujorški list Njuzvik jula 1999. godine.

"Tri noći pre sudbonosnog leta F-117A avioni 'stelt' leteli su praktično istom maršutom. Srbi su svaki dan pomerali radare, a uključivali ih samo nakratko, tek koliko je potrebno da se snime maršrute aviona koji dolaze, ali ne dovoljno da bi ih otkrio avion NATO-a za detektovanje".

Njujorški list je naveo da je četvrte noći, dok je F-117A bacao bombe na cilj nedaleko od Beograda, otvor za izbacivanje projektila na avionu na srpskim radarima počeo da šljašti, tako da su Srbi brzo ispalili rakete i pogodili cilj.