Nosač dronova "Šahid Mahdavi" plovi ka novom sukobu u Persijskom zalivu

Radnici brodogradilišta Bandar Abas postavljaju poletno-sletnu pistu na palubu nekadašnjeg broda za prevoz kontejnera, čime je počela poslednja faza pretvaranja ovog plovila u platformu za lansiranje iranskih bespilotnih letelica.

Na taj način, Iran se pridružio Turskoj koja je, posle američke odluke da blokira isporuku borbenih aviona F-35, odlučila da nosač aviona i najveći ratni brod u istoriji mornarice ove države – "Anadolu" brzo prepakuje u nosač dronova, što je izazvalo gotovo paničnu reakciju Atine.

Turski i iranski dronovi postali su izuzetno popularni posle serije uspešnih akcija tokom rata u Ukrajini, pa su dve države odlučile da razviju verzije koje bi mogle da budu lansirane sa brodova.

Novi iranski brod nazvan je "Šahid Mahdavi", po pripadniku Revolucionarne garde, koji je 1987. godine poginuo u sukobu sa Amerikancima. Prema iranskoj verziji događaja, Mahdavi je bio mučen pre nego što je umro u američkom zarobljeništvu. Dan na koji je poginuo, 8. oktobar, kasnije, proglašen je Danom ratne mornarice Revolucionarne garde.

Brod nazvan po Naderu Mahdaviju će, kada bude okončana modernizacija, moći da nosi borbene helikoptere i dronove, dok su po obodima palube već postavljeni protivavionski topovi.

"Šahid Mahdavi" je dug 240 metara, odnosno jednako kao i turski "Anadolu" ili japanski nosači aviona "Izumo" i "Kaga".

Istovremeno, "Šahid Mahdavi" će biti 48. nosač aviona na svetu, od kojih se 20 nalazi u naoružanju američke ratne mornarice. Najnoviji, kineski "Fudžijan" porinut je sredinom prošle godine.

Uvežbavanje napada na Iran

Kritična faza modernizacije najvećeg iranskog ratnog broda vremenski se podudarila sa novim manevrima američkih i izraelskih borbenih aviona, koji su tokom protekle sedmice uvežbavali "napade na ciljeve duboko u neprijateljskoj teritoriji".

Ovaj opis izraelski zvaničnici su u nekoliko navrata koristili izbegavajući da direktno označe Iran kao mogući cilj vežbi. Od početka godine izraelski avioni su u nekoliko navrata uvežbavali napade na ciljeve povezivane sa iranskim nuklearnim programom, uključujući i seriju manevara tokom kojih su letelice F-35 nakratko uletale u iranski vazdušni prostor.

Iranci nisu ni potvrdili ni demantovali taj izveštaj, ali su gotovo istovremeno počeli velike manevre bespilotnih letelica, tokom kojih je za 48 časova isprobano više od 150 dronova.

Istovremeno sa navodnim upadom izraelskih aviona u iranski vazdušni prostor, Tel Aviv je u Crvenom moru uvežbavao napade na ciljeve u Iranu i napade na brodove te države. Tokom tih vežbi, izraelske podmornice pratile su iranski brodovi "Behšad", "Jamaran" i nosač helikoptera "Hingam". "Behšad" je registrovan kao teretno plovilo, ali niz obaveštajnih agencija, uključujući i Mosad, tvrde da je reč o špijunskom brodu.

"Behšad" je uplovio u Crveno more nedugo pošto je u akciji izraelskih komandosa u aprilu prošle godine onesposobljen njegov prethodnik, "Saviz".

Napadi na iranske ciljeve u Siriji

Amerikanci i Izraelci već mesecima pokušavaju da zauzdaju iranski uticaj u Siriji, smatrajući da prisustvo instruktora Revolucionarne garde i dopremanje sve modernijeg oružja u tu državu predstavlja najveću opasnost po interese Tel Aviva.

U izraelskom raketnom napadu na aerodrom u Damasku, početkom sedmice, ubijena su dva pripadnika sirijske vojske, ali su stvarna meta, kako navode izvori u Tel Avivu, bila skladišta komponenti za projektile, koji se do prestonice Sirije dopremaju avionima iz Irana.

Izraelski projektili su, tokom proteklih meseci, eksplodirali i na pisti aerodroma u Alepu, a jednom nekoliko trenutaka pre nego što je planirano sletanje iranskog transportnog aviona "antonov" An-74. Iranski "antonov" je uspeo da sleti na jedan od aerodroma u Damasku, ali tek pošto su pistu oštetili izraelski projektili.

Ovi i nekoliko prethodnih napada pokazali su da izraelske snage nemaju preteranu želju da se sukobljavaju sa snagama Bašira el Asada, već pre svega da neutrališu uticaj Irana u toj državi.

Gotovo istovremeno, mediji u Tel Avivu objavili su da su izraelske vlasti obećale Asadu da neće bombardovati njegove trupe sve dok ne budu ometale raketne udare na pošiljke modernog oružja, koje od početka leta Iran pokušava da dostavi saveznicima u Siriji.

Ruski uticaj, jednačina sa više nepoznatih

Izraelski mediji su, pozivajući se na obaveštajne izvore, objavili da je i Rusija od Irana zatražila da povuče instruktore Revolucionarne garde iz delova Sirije, koji su se prethodnih meseci našli na meti napada Izraela.

Konkretno, traži se povlačenje Iranaca iz nekoliko baza u provinciji Hama, posebno oko vojnih instalacija u kojima se nalaze protivvazdušni sistemi Asadovih snaga i ostalo naoružanje dopremljeno iz Rusije. Iranci su ove informacije odbacili kao zlonamerne i lažne.

Vlasti u Iranu je dodatno zabrinula činjenica da su Rusi iz Sirije povukli nekoliko od ukupno 24 baterije sistema S-300, čime je Izraelcima otvorena mogućnost da bez preterane brige gađaju ciljeve u Siriji i Libanu.

Ruski projektili su, sudeći prema satelitskim snimcima, mahom povučeni sa položaja oko grada Masjaf, koji je poslednjih godina postao centar za proizvodnju i distribuciju projektila Hezbolahu i ostalim šiitskim milicijama u regionu. Odmah nakon odlaska Rusa, bombardovan je podzemni kompleks u okolini tog grada.

To je bio prvi ozbiljan napad na taj kompleks u prethodne dve godine, odnosno od trenutka kada je ka izraelskim avionima lansiran protivavionski projektil, što je Tel Aviv protumačio kao "moguću promenu ruskog stava zbog izraelske podrške Ukrajini".

Izraelske oružane snage, koje retko objavljuju informacije o ovakvim događajima, navele su da je raketa ispaljena nakon što je avion ispustio projektile, te da nijednog trenutka nije predstavljao stvarnu opasnost po pilota i letelicu, već da se najverovatnije radilo o upozorenju.