Vladislava Gordić Petković: Tematizacija rata u romanima Lasla Vegela

Vladislava Gordić Petković analizira romane Lasla Vegela u kontekstu njima srodnih dela, sa svešću da ovaj romansijer, dramatičar, esejista, kolumnista i putopisac opsesiju ratom deli sa brojnim piscima iz nekadašnje Jugoslavije, i sa osećajem da se ne mogu ignorisati formalna i poetička srodstva ovih romana sa delima kako prethodnika, poput Aleksandra Tišme i Antonija Isakovića, tako i savremenih pisaca iz Srbije i regiona kao što su Slobodan Šnajder, Filip David, Đorđe Lebović i Reli Alfandari, ponajviše iz perspektive upravo „graničnih situacija" koje propituju spremnost pojedinca da se odbrani od zla i iskušenja. Autorka posebnu pažnju posvećuje romanima Neoplanta ili Obećana zemlja i Balkanska lepotica ili Šlemilovo kopile, zastupajući tezu da Vegel u predstavljanju oružanih sukoba i potresa koji su oblikovali turbulentnu istoriju Novog Sada ne vidi samo način da suoči dva nacionalna identiteta i dve kulture, mađarsku i srpsku, nego i da napiše svojevrsnu hroniku mentaliteta čiji učinci i uticaji nadilaze pojedinačan zaplet i postavljenu temu. Posmatrajući rat kao zaoštrenu situaciju koja stavlja na probu veru, snagu i hrabrost, Vegel i iz istorijskog događaja i iz njegove fikcionalizacije (i iz realiteta i iz iluzije) stvara mogućnost da se dotaknu i povežu umetnička obrada i etička kontemplacija: U svojim delima, bilo da govori o pozicioniranju i samoodređenju pojedinca u ratu, mirnodopskim političkim ili čak i erotskim intrigama, klopkama i ucenama, Vegel se ponajviše bavi onim zamršenim, kritičnim i po život opasnim stanjima i situacijama u kojima moralni osećaj pojedinca može jedino da se upravlja prema okolnostima, koliko god one bile neočekivane, nelogične, apsurdne, piše Vladislava Gordić Petković.

Čita Marica Milčanović.
Urednica ciklusa Tanja Mijović.