Godišnjica rođenja kompozitora Milenka Živkovića

Rođen u Beogradu na samom početku ovog stoleća - 25. maja 1901, Milenko Živković je ceo životni vek proveo u rodnom gradu. Muziku je učio uporedo sa studijama prava, u Muzičkoj školi „Stanković", gde je kod Milenka Paunovića izučavao harmoniju, kontrapunkt i kompoziciju. Godine 1926. odlazi u Lajpcig, kako bi proučavao teoriju muzike. U Bahovom i Mendelsonovom gradu stekao je i veliku naklonost prema nemačkoj muzici, naročito prema Vagneru. Po završetku Konzervatorijuma, 1929. godine, odlazi u Pariz, gde kod Vensana d'Endija upisuje kompoziciju u čuvenoj školi Kantorum.

U Beograd se vraća 1931. godine, kada postaje profesor teorijskih predmeta u srednjoj muzičkoj školi „Stanković", započinjući dugogodišnju pedagošku karijeru upravo tamo gde je stekao prva kompoziciono-tehnička znanja. 

To je bila priprema za skoro dvadesetogodišnji pedagoški rad profesora kompozicije na Muzičkoj akademiji. Taj period u radu škole „Stanković" bio je obeležen stalnom težnjom za održavanjem umetničkog nivoa i radom sa učenicima na savremenim pedagoškim metodama. Tu pedagošku liniju, koja je i dala osnovni lik škole „Stanković", pokušali su da održe tadašnji direktor Mihailo Vukdragović, a zatim Milenko Živković, koji je bio na čelu te ustanove od 1937. do 1947. godine.

Godine 1945. Milenko Živković je izabran za profesora kompozicije na Muzičkoj akademiji u Beogradu.

Zahvaljujući predanom pedagoškom radu, Živković stupa i na mnoge druge odgovorne dužnosti. U periodu od 1952. do 1960. godine bio je dekan Muzičke akademije, a potom, kada se ta ustanova uključila u Umetničku akademiju - bio je i rektor.

Na Živkovićevu inicijativu pokrenut je časopis Muzika. Bio i jedan od inicijatora za osnivanje Saveza kompozitora Jugoslavije, 1950. godine, i dugogodišnji generalni sekretar „Južnoslovenskog pevačkog saveza", ustanove koja je okupljala pevačka društva iz cele tadašnje Jugoslavije. Februara 1958. izabran je za dopisnog člana Srpske akademije nauka, učestvovao je u radu naučnog saveta Muzikološkog instituta u okviru te institucije.
Stvaralački opus Milenka Živkovića je raznovrstan. Svoja najznačajnija ostvarenja dao je u domenu orkestarske muzike. Posebno se ističe Simfonijski prolog, komponovan 1932. godine delimično u Parizu, a završen u Beogradu.

Pišući balet Zelena godina, Milenko Živković je bio inspirisan velikim baletskim ostvarenjima Igora Stravinskog. 

Zamišljajući ga kao muziku za koreografske prizore iz narodnog života, koristio je fragmente tema iz bogatstva nacionalne tradicije ili celovite melodijske citate.

Poput većine stvaralaca koji su pisali balete, i Živković je iz obimne partiture izdvojio četiri karakteristične celine formi baletskog divertismana.
Posebno mesto u Živkovićevom opusu pripada kamernoj i solističkoj muzici, kao i solo pesmama.

Horsko stvaralaštvo Milenka Živkovića se u najvećoj meri nastavlja na liniju Stevana Mokranjca. Za njega, poštovaoca folklornog bogatstva i narodnog stvaralaštva, Mokranjčevo stvaralaštvo bilo je veoma inspirativno.

Među najznačajnija dela spadaju horske svite. Prva svita, poznatija pod naslovom Prizrenke, komponovana je 1932. godine na osnovu četiri pesme iz prizrenskog kraja. Posvećena je pevačkom društvu „Car Uroš" iz Prizrena, a nastala je u spomen Stevana Mokranjca.

U horskom opusu Živković se oglasio i u domenu duhovne muzike. Liturgija, koja u naslovu nosi i odrednicu Vizantijska, svojom pojavom je otvorila vidike savremenoj srpskoj muzici u mnogim njenim oblastima. Opelo je obeleženo karlovačkim uticajem, nosi sve elemente 'kijevskog rospjeva'.

Živković se kao stvaralac oglasio i u domenu vokalno-instrumentalne muzike. Pored kantate Rođenje Vesne, za scenu je napisao operu Dečja soba, koju je posvetio najmlađim slušaocima. A posebno mesto u opusu ovog autora pripada muzici koju je napisao za film Požar na Balkanu, 1936. godine.

Teorijski opus Milenka Živkovića neodvojivo je vezan za njegovu umetničku ideologiju. Nauka o harmoniji, analitička studija Rukoveti St. St. Mokranjca i priručnik Umetnost horskog pevanja nastaju kao autorova potreba da teorijski uobliči svoja stvaralačka nastojanja.
Svojim delovanjem, oblikovanim nacionalnim muzičkim stilom, Milenko Živković je ukazao na drugačije smernice komponovanja u odnosu na tzv. prašku grupu kompozitora. On je, kako je to rekao kompozitor Enriko Josif, ukazao na mogući put, a „ukazivanje na put u bespuću, na raskršću i u mnogoputnom kraju, delo je koje nikada ne može biti precenjeno".