Jesu li direktni preci kralja Čarlsa bili robovlasnici

U najnovijem članku, novinar Gardijana poziva se na istraživanje Desire Batist, na čijoj internet stranici saznajemo da radi kao konsultant Londonske biskupije u istraživanju o trgovini robljem u doba kolonijalizma preko Atlantskog okeana.

Batist i Gardijan tvrde da poseduju dokument Kraljevske atlantske kompanije iz 1686. godine, koji dokazuje da je kapetan jednog od njenih brodova dobio nalog da preda dve stotine robova vlasniku plantaže u Virdžiniji Edvardu Porteusu.

Skoro dva veka kasnije direktna potomkinja tog robovlasnika Fransis Dora Smit udaće se za 13. erla od Stratmora Kloda Bouz-Lajona, pradedu kralja Čarla Trećeg po ženskoj liniji, pošto je reč o roditeljima njegove bake, škotske aristokratkinje koja je, udajom za kralja Džordža Šestog postala i ostala zapamćena kao "kraljica majka“.

Treba ukazati na to da je robovlasnik Edvard Porteus od aktuelnog britanskog kralja odvojen čak 10 kolena što ih ni pravno, ni biološki više ne čini srodnicima.

Takođe, imovina Bouz-Lajona, koji su vremenom osiromašili, ne igra nikakvu ulogu u današnjem bogatstvu kralja Čarlsa ili kuće Vindzora.

"Kralj Čarls pitanje robovlasništva smatra užasavajućim zločinom“

Bakingemska palata odgovorila je na pitanje Gardijana za komentar povodom ovog istraživanja, istakavši da je kralj Čarls pitanje robovlasništva uzima "izuzetno ozbiljno“ i da ga smatra "užasavajućim zločinom“.

List ističe da se druga "potomkinja“ ove loze Sara Mulajli, koja je na čelu londonske biskupije, javno izvinila zbog porodičnih grehova iz prošlosti.

Gardijan ističe da je Desire Batist na osnovu svog istraživanja napisala i pozorišni komad u kojem jedan od glavnih likova poziva kralja Čarlsa da se izvini zbog "institucionalnih i porodičnih veza monarhije sa robovlasništvom“.

List citira i profesora Trevora Burnarda sa Univerziteta u Halu, koji ocenjuje podršku kralja Čarlsa istraživanju istorije robovlasništva kao ohrabrujući potez.

Osnovano udruženje "Potomci ropstva“ 

Nedavno je deo potomaka robovlasnika iz redova britanskih aristokrata osnovalo udruženje "Potomci ropstva", s ciljem da se nastavi istraživanje ove teme, ali i da se britanska vlada navede da se javno izvini i ponudi novčane nadokande potomcima robova.

Među članovima tog udruženja su Čarls Gledston, rođak kralja Čarlsa i direktni potomak britanskog premijera iz viktorijanske ere Vilijama Gledstona, kao i znatan broj levičara novinara iz redova britanske aristokratije, među kojima je i nekadašnja dopisnica Bi-Bi-Sija Lora Trevelijan.

Ideja da moderne države treba ne samo da upute zvanično izvinjenje potomcima robova već i da ih materijalno obeštete, deo je neomarksističke kritičke teorije rase, koja poslednjih godina dobija na zamahu, pre svega u Sjedinjenim Državama, ali i u Britaniji na krajnje levom delu političkog spektra.

Izvinjenje i/ili reparacija

Tako je tokom tradicionalnih pitanja za premijera, koja poslanici postavljaju svake srede, laburistkinja Bel Ribeiro-Adi pokrenula upravo pitanje izvinjenja i reparacija.

Premijer Riši Sunak odbacio je tu mogućnost.

"Ne treba da bežimo od istorije, već da se usredsredimo na razumevanje svih delova njenog mozaika. Treba da radimo na uključenju i razumevanju svih građana u društvo, bez obzira na poreklo“, istakao je britanski premijer.

No, ova razmena u britanskom parlamentu krije mnogo dublju nedavnu kontroverzu nego što se to na prvi pogled čini.

Pre kratkog vremena lider laburista ser Kir Starmer suspendovao je Dajan Abot, koja u poslaničkim klupama od 1987. godine gde zastupa građane severoistočnog Londona.

Taj potez odgovor je na pismo, koje je Dajan Abot napisala za Observer, nedeljno izdanje Gardijana, u kojem ocenjuje da su Jevreji, Irci i britanski nomadi "svakako žrtve predrasuda“, ali da to "nije pravi rasizam“.

To nije prvi komentar Dajane Abot, koji ne samo jevrejske organizacije već i šira javnost ocenjuju kao antisemitske.

Rutinski antisemitizam u redovima najlevljeg dela laburista doveo je do smene Džeremija Korbina sa čela stranke.

Zato pitanje Bel Ribeiro-Adi premijeru Sunaku treba shvatiti kao poruku celom parlamentu, ali i javnosti, da Dajan Abot nije sama u svojim stavovima od kojih je jedan da ljudi bele puti ne mogu biti žrtve rasizma.

Kritička rasna teorija pravi je lakmus test za dubinu ideoloških podela na anglosaksonskom Zapadu.

Veliki deo inteligencije poreklom iz Afrike sve strasnije zastupa to viđenje sveta.

Analitičari ocenjuju da društveni lomovi, koji su postali očigledni tokom protesta povodom ubistva Džordža Flojda u SAD, postaju sve izrazitiji.

Krunisanje britanskog kralja je zato prava prilika da različite ideološke struje u društvu narativ, a samim tim i pažnju javnosti, skrenu na svoju stranu.

Ne treba smetnuti s uma ni činjenicu da je abolicionistički pokret nastao upravo u Britaniji 1772. godine.

Povod je bio "slučaj Samerset“ – sudska odluka o oslobađanju odbeglog roba uz obrazloženje da "ropstvo ne postoji u engleskom građanskom pravu“.

Britanija je stavila van zakona i čitavu međunarodnu trgovinu robljen još 1807. godine presrećući strane brodove sa robljem i oslobađajući ih.

Konačno, Britanija je prva zemlja u svetu koja ima Zakon protiv modernog ropstva, usvojen 2015. godine.