Kako je od Rudopolja pre osam vekova nastalo današnje Kraljevo

Vođeni duhom neumornim i besmrtnim, Nemanjići su podizali crkve i manastire. Prvi kralj Stefan Prvovenčani odredio je tačno mesto gde će biti izgrađena Žiča. 

Plato ispod Stolova u dolini Ibra, oblast je koja se nalazi na istoj udaljenosti od Carigrada koliko i od latinskog Rima. Morao je tako jer su vizantijski car i rimski papa darivali dve krune kojima je krunisan u Žiči.

Posle njega krunisani i kraljevi Radislav Nemanjić i Stefan Vladislav. Zatim Kralj Uroš Prvi, koji je zasadio Dolinu jorgovana i kralj Stefan Dragutin, dva puta kao i deda. Velika naseobina u blizini Žiče još nije postojala.

„To su, uglavnom, sela i zaseoci a što se tiče velikih gradova kao što je današnje Kraljevo, pa u blizini Žiče, to nažalost ne postoji u srednjem veku”, objašnjava istoričar Dragoljub Danilović.

Prvi put se naselje da levoj obali Ibra pominje u turskim tefterima 1476. godine. Zvalo se Rudo Polje, što na turskom znači Karanovac. Tako se varoš i zvala od 1572. godine. I to je sve što su Turci ostavili za pet vekova vladavine.

Tek u vreme kneza Miloša Obrenovića varoš je dobila prepoznatljiv izgled, a u tome je jedna tepsija odigrala ključnu ulogu.

„Najzaslužniji za današnji izgled grada Kraljeva je knez Miloš koji je dao ideju u jednoj tepsiji sa peskom. Nacrtao je kružni trg kako bi trebalo da izgleda središnji deo Kraljeva i odakle su se ulice sekle pod pravim uglom”, objašnjava Nemanja Trifunović iz kraljevačkog Narodnog muzeja.

U varoši je potom izgrađena crkva 1824, Gospodar Vasin konak i hotel Pariz 1870, a varoš se još uvek zvala Karanovac. To je promenio kralj Milan Obrenović – 19. aprila 1882. doneo je Ukaz o promeni imena grada u Kraljevo, koji se čuva kao jedan od najdragocenijih dokumenata u državnom arhivu Srbije.

„Kralj Milan lično kaže: Rešili smo i rešavamo. Da se varošica Karanovac u Okrugu čačanskom od sada zove Kraljevo i da se opština karanovačka zove kraljevska a da se Srez karanovački zove Srez kraljevski”, kaže Vesna Milojević, direktorka Istorijskog arhiva u Kraljevu.

„Rešili smo i rešavamo” – stoji u dokumentu koji je potpisao i tadašnji ministar unutrašnjih dela Ilija Garašanin.

Šezdeset sedam godina kasnije drugom ministru unutrašnjih poslova, Aleksandru Rankoviću, ukazana je ta čast da grad po njemu dobije ime – Rankovićevo. Bio je kum na Titovom venčanju i često u njegovoj pratnji prilikom poseta predsednika SFRJ gradu na Ibru.

„U to vreme se formiraju institucije, nove institucije u tadašnjem Rankovićevu. Jedna od njih je Gradski muzej ‘Rankovićevo’ koji je promenio ime u Narodni muzej ‘Rankovićevo’ 1953. godine. A 88 studenata poreklom iz Kraljeva na beogradskom univerzitetu potpisalo je peticiju da se vrati ime grada”, objašnjava Oleg Romanov iz Narodnog muzeja u Kraljevu.

Godine 1955, voljom građana, vraćeno je ime Kraljevo. Grb sa sedam nemanjićkih kruna u zvaničnoj je upotrebi četvrt veka. Ali i one koje su na miropomazanju u Žiči nosili kraljevi Aleksandar Obrenović i Petar Prvi Karađorđević, Kraljevo pamti.