Najstarije srpsko pozorište: Od Joakima Vujića do savremenog tetatra

Tokom dva veka postojanja, na sceni Knjaževsko-srpskog teatra, stasavale su generacije uglednih glumaca, reditelja i scenarista.

"Dobro došli u najstarije srpsko pozorište!" - Dveri teatra otvrene su knjazu Milošu i njegovoj sviti. Mrgudni ustanici nisu voleli pozorište.

“Mučno je i uporno Vujićevo kamčenje za groš više iz knjaževske kase za vaspostavljanje pozorišta. Nije to ništa do ulizištvo i čankolizanje. Malo li je iz Narodne blagajne Miloš izdvajao za te potrebe i ranije", navodi se u jednoj od hronika Knjaževsko srpskog teatra.

Slava prvog srpskog teatra, otvorenog premijerom komada „Fernando i Jarika" u inscenaciji Joakima Vuhića, trajala je svega godinu dana. Proći će mnogo vremena do osnivanja novog pozorišta - čitav vek.

Poklonik pozorišne umetnosti Branislav Nušić bio je inicijator da se u Kragujevcu osnuje Narodno pozorište grada. Prvo profesionalno pozorište, posle Knjaževskog teatra Joakima Vujića. Bilo je to 1935. godine.

Joakim i Nušić utemeljili savremeno pozorište u Kragujevcu. U posleratnom periodu, pa sve do 80-tih godina prošlog veka, stasala je plejada vrsnih glumaca, predvođena doajenima poput Mije Aleksića, Ljube Tadić, Dragomira Felbe, Branislava Cige Jerinića, Dragomira Bojanića Gidre, Gorice Popović i drugih. Potom i vrsni režiseri Milenko Maričić, Petar Govedarica, Boda Marković.

“To je period kada su na ovoj sceni režirali zaista veliki reditelji, istaknuti reditelji. To je period kada smo dva puta u jednoj dekadi bili na Sterijinom pozorju", kaže Vojo Lučić, producent u Knjaževsko-srpskom teatru.

Pozorištu su ostali verni, čitav svoj radni vek, i doajeni poput Ljubomira Ubavkića Pendule i Mirka Babića. Još se pamte maestrale izvedbe Babićevog „Kralja Lira" i Penduline bravure po tekstovima Sremca, Stankovića i Molijera.

“I Mirko i Pendula uvek su gledali da pomognu,  da se, što kažu, poigraju sa nama i da nam puste prostor da i mi nešto zaigramo. Nisu otimali scenu nego su puštali da svako od nas da svoj doprinos", navodi Saša Pilipović, glumac Knjaževsko-srpskog teatra.

Repertoar pozorišta uznose mladi glumci i režiseri, ponikli u Kragujevcu ili iz drugih sredina.

“Dolaze mladi ljudi koji su višestruko sposobni, koji sviraju, igraju, pevaju. Koji mogu da doprinesu različitim žanrovima ovog pozorišta", kaže Jasmina Dimitrijević, glumica Knjaževsko-srpskog teatra.

“Dosta mladih dolazi u pozorište, pre svega i zbog mladih glumaca koji su na sceni, koje oni osećaju kao svoju generaciju", navodi Čedomir Štajn, glumac Knjaževsko-srpskog teatra.

Knjaževsko-srpski teatar je suosničač „Susreta profesionalnih pozorišta Srbije Joakim Vujić" i dve međunarodne pozorišne smotre.

“Jedan je u maju, jedan u oktobru. Ovaj u maju zapravo je revijalni festival. Zovemo ga Joakimovi dani. To je u čast domaćeg pisca. A festival Joakim interfest je od 7 - 15. oktobra", kaže Mladen Knežević, direktor Knjaževsko-srpskog teatra.

Na Dan osnivanja, teatar dodeljuje Statuetu „Joakim Vujić" i „Joakimov prsten" - za izuzetan doprinos pozorišnoj umetnosti. Priznanja sa imenom osnivača prvog srpskog teatra, do sada su, između ostalih, poneli Mira Stupica, Miloš Žutić, Danilo Bata Stojković, Jovan Ćirilov, Milena Dravić i drugi - koji su obeležili čitavu epohu u pozorištu, na televiziji i filmu.