Moderni srpski gladijatori

Na Svetskom prvenstvu u fudbalu Vuković i Degenek nastupaju za tim Australije, a Borjan i Marković za reprezentacije Kanade i Hrvatske. Na tek završenom Evropskom prvenstvu u košarci Dragić i Dončić nastupali su za državni tim Slovenije. Proletos je na Svetskom takmičenju u plivanju David Popović iz Rumunije postao svetski prvak. Svima njima je zajedničko da su naši ljudi, sportisti srpskog porekla na radu u inostranstvu.

Posle radničke klase, u srpskoj dijaspori najbrojniji su pripadnici srpske sportske kolonije. Ona broji oko 1500 naših ljudi, igrača i trenera u tridesetak najrazvijenijih zemalja sveta. Među njima najviše je fudbalera, čak 366. Srbi su fudbal igrali u seoskim i državnim ligama Rumunije, Mađarske, Francuske početkom 20. veka, a potom u zarobljeničkim logorima po Nemačkoj i Austriji, četrdesetih godina. I napokon krajem prošlog verka i početkom 21 milenijuma srpski fudbaleri postaju moderni gastarbajteri i gladijatori.

Srpski fudbal je, na primer, počeo je da se razvija u Rumuniji između dva svetska rata. Bio je odraz potrebe za druženjam, za prijateljstvom i razvojem srpske zajednice. U Čeneju fudbal se igrao još 1922. godine. Srbi (Vojin Grujičin) su igrali za nemački klub „Sportferajn". Potom se Ketfelju osniva se 1926. godine sportski klub „Slavija". Trajao je dve decenije. U Velikom Senpetru prvu fudbalsku loptu imao je Jovan Lacić. Oko nje su se okupili momci i 1928. godine osnovali FK „Delija". U njemu su igrali Jovan Ilin i Miroslav Vidak, koji je bio dugogodišnji golman „Politehnike" iz Temišvara. Danas fudbalski klub još uvek postoji i nosi naziv „Plavi delija". Najpoznatiji srpski fudbaler u ovoj zemlji je Milorad Belodedić, rumunski reprzentativac, zvezdin centarhalf i danas selektor mlade reprezentacije Rumunije.

Srbi su kao stranci u fudbalu uzdizali u prošlom veku ovaj sport u SAD (Ivan Toplak, Milan Mandarić, Bora Milutinović), u Nemačkoj, golmani Petar Radenković Radi i Milutin Šoškić Šole, u Austrliji i Kanadi dribler Dragoslav Šekularac Šeki. Istovremeno američku amatersku košarku su proslavili Zdravko Govedarica zvani Bata i Piter Maravić zvani Pit Pištolj. Bili su sredinom 20. veka najbolji strelci NCCA lige. Danas najviše srpskih fudbalera igra u Ruskoj Federaciji, čak 159, a 23 Srbina su članovi najbolje košarkaške lige na svetu NBA (Jokić, Dončić, Petruševski, Jović, Andrej, sin Peđe Stojakovića).

Ne treba zaboraviti da su naši sportisti i treneri razvijali fudbal, rukomet i vaterpolo u Austrlaiji, fudbal u Gani, Japanu i Kini, košarku i odbojku u Grčkoj i Turskoj. Tijana Bošković, najbolja odbojkašica sveta igra za turski tim "Edžzadžibaši".

Najveća koncentracija modernih srpskih gladijatora, koji se svake nedelje na desetinama sportskih terena bore za bodove i titule, je upravo u balkanskim zemljama. Od sredine devedesetih godina Albanija, Bugarska, Grčka, Kipar, Mađarska, Rumunija, Severna Makedonija, Slovenija, Turska, postaju tržište sportske radne snage i stručnjaka. To tržište privlači već 25 godina srpske sportiste poreklom iz Srbije, BiH, Crne Gore i Hrvatske.
Nezvanični podaci sportskih saveza kažu da u balkanskim zemljama 2022. godine živi 360 srpskih igrača i 20 srpskih trenera. Među našim srpotskim radnicima na privremenom radu u balkanskim državama najbrojnije su kolonije fudbalera, potom rukometaša i rukometašica, košarkaša i odbojkašica. Najviše ih je u Sloveniji, Mađarskoj i Rumuniji, a potom u Grčkoj i Turskoj. 

Da rad u inostranim timovima nije samo sportski i gladijatorski profesionalni posao, govore činjenice da su naši igrači i treneri osvajali zlatne i sredbrne medalje, titule prvaka Evrope u tim stranim klubovima i reprezentacijama.

Odbojkaš Ivan Miljković je, na primer, igrao za klubove Grčke i Turske. Bio je prvi igrač u istoriji odbojke koji je četiri puta osvojio titulu najkorisnijeg igrača u Svetskoj ligi - 2001, 2002, 2003. i 2005. godine. I Goran Vujević: odbojkaš koji je igrao do svoje 42. godine, primač u Grčkoj, bio je jedan od najboljih servera na svetu. Odbojkašica Vesnu Čitaković-Đurišić, tokom karijere igrala je u Turskoj i Rumuniji. Kruna odbojkaškog rada naših sportista je uspeh trenera Ratka Pavličevića, koji je u maju 2022. godine postao selektor Odbojkaške reprezentacije Makedonije. Pre toga je nastupao u Grčkoj.

Vasilije Micić je 2022. godine kao vođa turskog KK "Fenerbahče" ovaj tim doveo do titule šampiona Evrope. Micić je tada proglašen za najboljeg košarkaša Starog kontinenta. U Turskoj i grčkoj igrali su i košarkaši Stevan Jelovac i Dragan Labović, Košarkaš Marko Boltić, član segedinskog KK "Natureks SZTE Sedek", igrao je za klubove iz Slovenije, Rumunije, Makedonije i Mađarske. Dejan Mladenović, košarkaš, rodim iz Sente igrao je u Mađarskoj gotovo deceniju. U sezoni 2011/12. godine nastupao je za KK „Kermend" sa kojim osvaja Treće mesto, i bronzanu medalju Državnog kupa Mađarske. Prelazi u KK „Faktum" iz Debrecina, a zatim potpisuje za JKSE iz Jazberenja. Mladenović je igrao i za četiri kluba u Rumuniji: brašovski „CSU", „CSM-OLHIMU" iz Raminku Valčeje, „ČSM-u" iz Jaše i temišvarskoj „Elbi" sa kojom je ušao u finale Kupa Rumunije.

Košarkaški treneri Duda Ivković i Željko Obradović su svojim klupskim radom i uspesima uzdigli košarku u Gračkoj i Turskoj. Rukmetaško centar i trener Veselin Vujović je skopski RK "Vardar", a potom i državni tim Slovenije učinio jako uspešnim. Nekadašnji srpski reprezentativac, Marinko Kekezović iz Mađarske je prešao na rukometni rad u Rumuniju. Sličan put je prošla internacionalna rukometašica Andrea Lekić, koja je nastupala za timove iz Makedonije i Mađarske.

Vaterpolista Slobodan Nikić, srpski olimpijac prihvatio je prvo ponudu budimpeštanskog „OŠC-a". Posle jedne sezone 2017. godine prešao je u glavnogradski „Ferencvaroš" iz Budimpešte. Za dve godine igranja osvojio je po dva državna prvenstva i nacionalna kupa, LEN kup, Kup evropskih šampiona i Super kup Starog kontinenta. Igrao je ukupno u pet zemalja regiona (Crnoj Gori, Grčkoj, Italiji, Turskoj i Mađarskoj).

Fudbaler Boris Živanović igrao je sjajno u mađarskom FK "Honved", toliko da je dobio mađarsko državljanstvo i pasoš. Karijeru je nastavio u Sloveniji. Slaviša Stojanović , bviši štoper crveno-belih devedesetih je igrao za slovenačke klubove "Slovan", "Ljubljana" i "Celje", da bi kao trener radio za FK "Domžale", rperezentaciju Slovenije, i poslednjih deset godina je trenirao timove u Turskoj ("Jatan" i Bugarskoj ("Levski"). Tri puta je proglašavan za trenera godine u Sloveniji 2005, 2006. i 2007. Dragan Vukmir je 2021. godine bio trener FK "Seged".

Srpski fudbalski gastarbejteri igraju u Mađarskoj (24 igrača), Grčkoj (15), Turskoj (12). Ima ih na Kipru, u Bugarskoj (3) i u Sloveniji (5). Njih ukupno 59 tokom 21. veka igrali su i za klubove u Rumuniji (9), Severnoj Makedoniji (8) i Albaniji (7). Golman Zoran Simović postao je nacionalni heroj Turske, a Nenad Milijaš legenda turske "Manise".

Kada je košarkaš Dejan Vasiljević, Srbin iz Melburna, koji je u prošloj sezoni predvodio "Sidnej Kingse" do titule prvaka u nacionalnom šampionatu, dobio poziv u reprezentaciju Australije za mečeve protiv Bahreina i Irana, ostvario se njegov san. Iz mladeog državnog tima prešao je u reprezentaciju, a time i otvorio sebi vrata da pređe u NBA ili u beogradski FK "Partizan", koji ga je već pozivao u svoje redove.