Srpski muzej kulturnog nasleđa

U najvećem srpskom muzeju van granica Srbije mogu se naći narodna nošnja, stare fotografije, retke knjige, muzički instrumenti, novine i razna dokumenta. Prema rečima Julke Vlajić, člana odbora Srpskog muzeja kulturnog nasleđa u Kanadi, najstariji eksponat u muzeju su poštanske marke iz devetnaestog veka, iz vremena kralja Milana, a muzej poseduje i vezeni prsluk iz 1889. godine.

Temelje očuvanja srpskog kulturnog nasleđa u Vindzoru i Kanadi je postavila petočlana grupa dama koje su se počele sastajati 1972. godine. Njihov rad u okviru Društva srpskih žena za očuvanje srpskog nasleđa je bio posvećen očuvanju i promovisanju srpske kulture i nasleđa. Nekoliko godina kasnije, ideja o Srpskom muzeju kulturnog nasleđa je začeta. Uz naporan rad i subvenciju Vlade Ontarija (Government of Ontario) muzej je zvanično otvoren 27. avgusta 1987. Najveća zasluga za osnivanje Srpskog muzeja kulturnog nasleđa u Vindzoru pripada pokojnoj Stanislavi Marković. Rođena je u Kruševcu 24. novembra 1919. Školovanje je započela u rodnom Kruševcu, a srednju školu i Učiteljski fakultet je završila u Beogradu. Po udaji za oficira vazduhoplovstva Vukašina Markovića konačna destinacija ovog bračnog para bila je Kanada, u koju su se nastanili davne 1950. godine.

„Danas članovi odbora muzeja obavljaju sve funkcije uz pomoć male grupe dobrovoljaca. Muzej se izdržava od dobrovoljnih priloga i pomoći kanadskih državnih institucija. Donatori su većinom privatna lica, a ponekad kanadska preduzeća i organizacije. Uz pomoć kanadske države ponekad dolaze i studenti na letnjem raspustu da nam pomognu u održavanju kolekcija. Eksponate su nam uglavnom poklanjali pojedinci, ali i mnoge organizacije", rekla nam je Julka Vlajić.

Od početka osnivanja do danas, Srpski muzej je održao niz tematskih izložbi kao što su izložba posvećena srpskoj literaturi i žurnalistici, izložba posvećena srpskim sportistima iz Vindzora, izložba o srpskoj slavi, zatim o folkloru, srpskoj istoriji i mnoge druge.

Još jedna u nizu značajnih tematskih izložbi Srpskog muzeja kulturnog nasleđa je i izložba posvećena sportu. Od samog početka naseljavanja, davne 1929, srpski imigranti su bili poznati kao talentovani sportisti. Prva srpska atletska organizacija je osnovana 24. marta, 1929. godine pod imenom Soko. Originalni sportski klub Soko je prestao sa radom tridesetih godina prošlog veka usled ekonomske krize koja je nastupila, ali nekoliko godina kasnije se pojavio srpski košarkaški klub pod istim imenom, Soko. Košarkaški klub Soko je zabeležio niz uspeha i postigao veliki broj pobeda u periodu od 1940. do 1943. godine.

Sve ovo pomenuto bogatstvo kao i mnoge druge dragocene zapise, Srpski muzej je prošle godine prebacio u elektronski format zahvaljujući subvenciji Fonda za tehnološku pomoć muzejima. Članovi odbora muzeja kao i dobrovoljci, koji su uključeni u rad muzeja, zahvaljuju pokrajini Ontario na FTPM projektu.

„Tema poslednje izložbe (trajala marta 2020.) je 800 godina autokefalnosti Srpske pravoslavne crkve. Sama izložba ima za cilj da upozna širu javnost ovih prostora o bogatoj istoriji Srpske pravoslavne crkve. Pri samom ulasku u muzej postavkom dominira slika Svetog Save koja se spušta od plafona do poda, stvarajući tako živu sliku njegovog bdenja nad nama. Postavka izložbe počinje sleva, objašnjenjem o počecima hrišćanstva u Srbiji, kao i o osmovekovnoj autokefalnosti, zatim se nastavlja nadesno prikazom hronologije hrišćanstva u čijoj se pozadini vidi manastir Žiča, kao prvo sedište srpske arhiepiskopije, a u centralnom delu prostorije su izložene makete Ravanice i vindzorske Gračanice. Zatim se nadovezuje hronološki prikaz srpskih arhiepiskopa i patrijarha od Sv. Save do današnjih dana dok se crkva Bogorodice Ljeviške nazire u pozadini.

Pored slike Svetog Save nalaze se i posteri loze Nemanjića i njihovih zadužbina, a posebno mesto je posvećeno eksponatu jubilarne markice i koverte Pošte Srbije. Idući dalje, nailazimo na kartu Srbije na kojoj su označeni manastiri, kao i na posebnu kartu Kosova i Metohije na kojoj su obeležene sve naše svetinje, porušene i očuvane, uz deo teksta patrijarha Pavla o zadužbinama ove srpske pokrajine. Na kraju se nalazi slika i opis Hrama Svetog Save. Tekstovi su napisani na engleskom i srpskom jeziku. Sa velikim zadovoljstvom ističemo da je izložba izazvala veliko interesovanje posetilaca i to ne samo srpske nacionalnosti. Gosti na svečanom otvaranju bili su sveštenici drugih veroispovesti, članica kanadskog parlamenta i pripadnici mnogih nacionalnosti", saopštila je gospođa Vlajić.

Izložba se može pogledati i na serbianheritagemuseum.com/virtual-tour.