Pola veka od osnivanja Crkvene opštine u Berlinu

"Pojava pravoslavnih vernika u Berlinu doprinela je odluci patrijarha srpskog Germana da se osnuje Crkvena opština SPC. To je učinjeno 28. februara 1969. godine . Istom odlukom Njegove svetosti patrijarha Germana imenovan je i prvi Crkveni odbor SPC u Berlinu sa predsendikom Brankom Kolakovićem na čelu. Nismo imali svoj hram, pa smo koristili evangelistički. Srbi u Berlinu su, međutim, tek 21. decembra 1969. godine mogli prvi put da prisustvuju Svetoj arhijerejskoj liturgiji, u prostorijama Evangelističke crkve", rekao je Đuro Plavšić, autor knjige „Srbi u Berlinu".

Prvu liturgiju u srpskoj crkvi u Berlinu služio je 21. decembra 1969. godine vladika Lavrentije, tadašnji episkop zapadno-evropski i australijski. Vladika Lavrentije je rođen kao Živko Trifunović u selu Bogoštici kod Krupnja, oblast Rađevina, na dan Svetog Save 27. januara 1935. godine. Kada je Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve formirao krajem šezdesetih godina prošlog veka Eparhiju zapadnoevropsku i australijsku, kao prvu za srpski narod u dijaspori, Lavrentije je postavljen za prvog episkopa.

Eparhija zapadno-evropska i australijska osnovana je na vanrednom zasedanju Svetog Arhijerejskog Sabora na sednici od 12. marta 1969. godine pod nazivom Srpska Prvoslavna Eparhija zapadnoevropska i australijska sa sedištem u Londonu. Ova prva eparhija SPC obuhvatala je svo srpsko rasejanje. Imala je trinaest srpskih parohija: šest u Velikoj Britaniji ( Bermingem, Betford, Darbi, Kardif, London i Halifaks), pet u Nemačkoj (Diseldorf, Minhen, Osnabrik, Hanover i Berlin), jednu u Austriji u Beču i jednu u Francuskoj u Parizu. Prvi episkop Lavrentije (Trifunović) je ustoličen u Londonu, 29. marta 1969. godine. Prvobitno sedište je u Londonu. Tri godine kasnije sedište je prebačeno u Diseldorf. A potom (1978) u Himelstir.

Berlin je postao jedno od prvih parohijalnih mesta SPC. Po osnivanju Crkvene opštine SPC u Berlinu tokom 1969. i 1970. godine bogosluženja su povremeno držali protojerej Jovan Nikolić, starešina Srpske pravoslavne opštine iz Zagreba, jerej Žarko Mitrović iz Linca i jerej Milan Stojanović iz Salcburga.

Prvi berlinski sveštenik Jovan Nikolić je na bogosluženje u Berlin dolazio iz Zagreba, jer je kao starešina i paroh Srpske pravoslavne opštine u hrvatskoj prestonici, služio u Frankfurtu, Šturgartu, Minhenu, ali i Berlinu. Otac Jovan Nikolić rođen je 1926. u Kovinu u Banatu. Gimnaziju je završio u Smederevu, a 1946. upisuje studij filozofije u Zagrebu te usporedno studira teologiju u Beogradu. Godine 1954. zaređen je za sveštenika i počinje službu u Moslavini, u mestima Mikleuški i Kutinici. Od 1959. do 1967. službuje u Varaždinu, a zatim preuzima Srpsku pravoslavnu opštinu u Zagrebu.

Kada je otac Jovan Nikolić preminuo 1992. godine na njegovom opelu je rečeno da je bio "putujući sveštenik, propovednik Evanđelja, opraštanja i milosrđa". Sahranjen je uz pravoslavnu kapelu na zagrebačkom groblju Mirogoj.

Drugi sveštenik u Berlinu, jerej Žarko Mirković poticao je iz Košutića, gde je rođen 1935. godine. Završio je bogosloviju u Srbiji i otišao na rad u Nemačku. Bogoslužio je u Bavarskoj, Heseni i povremeno Berlinu. Kada je episkop Lavrentije decembra 1973. godine osnovao parohiju Svetih Kirila i Metodija za pravoslavne Srbe, postavio ga je za prvog paroha nirnberškog. Sahranjen je 2011. godine na manastirskom groblju u Otavi.

Početkom 1970. godine za berlinskog vršioca dužnosti paroha postavljen je protosinđel Silvester Vučović. Posle toga je crkveni život u prvoj srpskoj koloniji i Crkvenoj opštini u Berlinu postao mnogo organizovaniji i redovniji.

Arhimandrit Silvestar je rođen 14. decembra 1928. godine u Beogradu, gde je završio osnovnu školu, gimnaziju i Bogoslovski fakultet Srpske pravoslavne crkve. Dana 26. oktobra 1970. godine postavljen je za prvog paroha tada novoosnovane parohije u Berlinu.

Od 1970. godine Silvester Vučović do penzionisanja 1989. godine služio je kao paroh berlinski. Godine 2004. odlikovan je dostojanstvom arhimandrita.

Otac Silvestar je postavljen za paroha berlinskog u veoma složeno i teško vreme za Srpsku pravoslavnu crkvu. Prva generacija gostujućih radnika koja se tih godina naselila u Berlin, u najvećoj meri je bila nezainteresovana ili čak neprijateljski raspoložena prema Crkvi. Otac Silvestar, koga je do poslednjeg dana krasilo svešteničko držanje i čuvanje ugleda i dostojanstva svešteničkog čina, hrabro je ušao u organizovanje crkvenog života u Berlinu. Preminuo je u 81. godini života.

Zahvaljujući umešnosti oca Silvestera evangelistička crkva je ustupila na korišćenje bivšu vojnu evangelističku crkvu na Zidšternu, koju je uredio za bogosluženje. Iako skromno u početku, uspeo je da ustali bogoslužbeni i crkveni život, koji je trajao u kontinuitetu 50 godina.

Bogosluženja su vršena i u prostorijama Unijatske crkve u Mitelwaldstrase, kao i u vojnoj kapeli Evangelističke crkve u Sudsternu, koja je adaptirana za potrebe Srpske pravoslavne crkve. Osvećenje prvog hrama Srpske pravoslavne crkve u Berlinu izvršio je episkop Lavrentije 31. oktobra 1971. godine i tom prilikom ga posvetio Svetom Savi. Godine 2021. biće obeleženo pola veka od početka rada prve srpske crkve u Berlinu.

"Velikim praznicima služba je vršena u velikoj Evangelističkoj crkvi na Sidšternu, u kojoj je 1978. postavljen ikonostas, koji je uradio majstor duborezac iz Ohrida, a po nacrtu profesora Dragomira Tadića iz Beograda. Ikone za ikonostans je uradio protođakon Marko Ilić, slikar iz Beograda, uz pomoć Hermine Gimpf iz Minhena. Pošto su Srbi veliki hram morali da napuste 1982. godine, ikonostas berlinske crkve Svetog Save premešten je u London, da krasi tamošnji hram SPC. Sve do početka devedesetih Srbi su koristili i Grčku crkvu u Mitelwaldstrase", piše u knjizi "Šematizam srednjo-evropske eparhije".