Majstori baroka – Đuzepe Toreli

Đuzepe Toreli je rođen 1658. godine u Veroni. O ranim godinama života ovog kompozitora i violiniste se malo zna. Pretpostavlja se da je veronski muzičar Đulijano Masaroti, koji je živeo u istom delu grada kao i mladi Toreli, bio jedan od prvih ljudi koji su mu dali poduke iz muzike. Ipak, nije do kraja poznato kod koga je ovaj autor učio violinu, ali se zna da je kompozitorski zanat kasnije brusio kod Đakoma Pertija u Bolonji. Prvi podaci o njegovoj muzičkoj aktivnosti datiraju iz avgusta 1684. godine, u kojima pronalazimo Torelija kao violinistu u katedrali svog rodnog grada. U septembru iste godine, napustio je Veronu, te je najverovatnije potom preuzeo dužnost kapelmajstora u katedrali u mestu Imola, nedaleko od Bolonje. Takođe je zabeleženo da je te 1684. godine postao i član renomirane muzičke institucije u Bolonji – Akademije Filarmonike, u kapacitetu violiniste. Između ostalog, za godišnju slavu Akademije, Toreli je napisao nekoliko simfonija, te istoričari muzike smatraju da je najverovatnije 1692. godine prešao i na mesto kompozitora u ovoj ustanovi. Dalji zapisi govore o tome da je u međuvremenu, od 1686. do 1695. godine bio aktivan, takođe kao violinista, u bazilici San Petronio u Bolonji. Krajem poslednje decenije 17. veka, Toreli je, zbog loše finansijske situacije ovog ansambla otišao iz Italije. Put ga je dalje odveo u Nemačku gde je dobio nameštenje kapelmajstora na dvoru Georga Fridriha II od Anzbah-Brandenburga. Naredni podaci koji svedoče o kretanjima ovog autora, datiraju iz 1701. godine kada sam kompozitor piše o želji i potrebi da se vrati u svoju rodnu zemlju i kaže: „Ovdašnji lekari su mi savetovali da to uradim, zbog moje hipohondrije i melanholije, koja me veoma muči”. Ubrzo nakon toga, zabeležen je njegov povratak u Italiju, u sada novoformirani ansambl bazilike San Petronio, kojim je upravljao njegov bivši učitelj, Đakomo Perti. Đuzepe Toreli je umro u Bolonji, 7 februara 1709. godine. 

Opus Đuzepa Torelija pretežno sadrži instrumentalna dela koja su publikovana u 7 zbirki koncerta, simfonija i sonata, hronološki poređanih. Na taj način može se pratiti njegov kompozitorski progres od konvencionalnog stila ranih kamerno orijentisanih koncerata i sonata do ekspanzivnijih i snažnijih napora, i njegovih koncerata koji poseduju ravnotežu oblika i sadržaja, i smatraju se vrhuncem umeća Torelijevog stvaralaštva. 

Autorka: Saša Tošković