Antologija srpske muzike

Predrag Milošević je rođen 1904. godine u Knjaževcu, a muzičko obrazovanje je započeo u Muzičkoj školi u Beogradu, gde je pohađao časove kod Rajne Dimitrijević, a teorijske predmete kod Miloja Milojevića. Nakon toga studirao je na Muzičkoj akademiji u Minhenu, a potom nastavlja školovanje na Konzervatorijumu u Pragu gde je 1926. diplomirao kompoziciju kod Jaroslava Kržičke, a usavršavao se i u majstorskoj školi Jozefa Suka. Godine 1928. stekao je diplomu pijaniste, a 1931. i dirigenta. 

Po povratku sa studija, Milošević je radio kao pedagog u Muzičkoj školi, a potom i na Muzičkoj akademiji u Beogradu, gde je predavao kompoziciju i dirigovanje. U periodu od 1960. do 1967. bio je dekan ove visokoškolske ustanove. Godine 1950. i 1951. obavljao je dužnosti načelnika muzičkog odeljenja Drugog programa Radio-Beograda, potom je bio predsednik Udruženja muzičkih umetnika Srbije. Od 1958. do 1960. bio je na čelu Udruženja kompozitora Srbije. 

Na izvođačkom polju Predrag Milošević se istakao kao horovođa Prvog beogradskog pevačkog društva i kao dirigent Beogradske i Novosadske opere, dok je, nastupajući kao pijanista, često izvodio dela tada savremene literature: ostvarenja Arnolda Šenberga, Bele Bartoka, Paula Hindemita i Darijusa Mijoa. Veoma je značajna i njegova aktivnost kao prevodioca operskih libreta, solo pesama i horova. Zajedno sa Mihajlom Vukdragovićem sa češkog je preveo studiju Nauka o muzičkim oblicima Karela Boleslava Jiraka, dok je kao kritičar sarađivao u časopisima Muzički glasnik i Zvuk.

Opus Predraga Miloševića, prema rečima Vlastimira Peričića, karakteriše objektivan odnos prema muzičkoj materiji, jasnoća i preglednost oblika i fakture, kao i savremeni izraz koji je blizak neoklasičnoj struji po svesnom odbacivanju subjektivizma i sentimentalnosti. U studiji Predrag Milošević - Portret muzičkog stvaraoca iz 2019. godine, Jelena Mihajlović Marković ističe da: "Ono što suštinu njegovog opusa čini zanimljivom, jeste stilska linija koja ide od impresionizma u Sonatini, preko neobaroka u Gudačkom kvartetu, do neoklasicizma u Simfonijeti. Dakle, u osnovi dva stilska usmerenja, odnosno dve faze - impresionizam i neoklasicizam. Takva stilska preorijentacija sama po sebi nameće poređenje sa Morisom Ravelom, a moguće je da je ovaj veliki kompozitor, čija dela je Milošević često imao prilike da sluša u Pragu, i imao uticaja na njega u pogledu stilskog zaokreta. Gudački kvartet i Simfonijeta zapravo su vrlo srodni po muzičkom jeziku, jer oba dela sadrže spoj istih stilskih odrednica, ali drugačije, tj. obrnuto nijansiranim: dok u Kvartetu preovladava neobarok u sintezi sa neoklasicizmom, u Simfonijeti je neoklasicizam osnovna nota, dok su elementi neobaroka u kompozicionom postupku svakako izraženi, ali u manjoj meri nego što je to bio neoklasicizam u kvartetu. Sonatina, pak, iako stilski potpuno odvojena, čini zajedništvo sa ovim delima pre svega u strukturalnom pogledu, odnosno ona, kao hronološki prvo delo, sadrži mnoge klice koje, ostvarene u sledećim delima, čine Miloševićev opus u izvesnoj meri homogenim i zaokruženim," reči su Jelene Mihajlović Marković.   

Emisiju započinjemo Sonatinom za klavir, koju je Milošević pisao 1926, u periodu kada je bio u punoj formi kao pijanista, pa iz tog razloga ovo delo pred interpretatora postavlja znatne izvođačke zahteve. Sonatinu je Milošević premijerno predstavio publici u Pragu iste godine, a u emisiji ćemo slušati interpretaciju Dušana Trbojevića. 

Potom sledi Gudački kvartet iz 1928, koji je kompozitor takođe pisao u toku studentskih dana u Pragu, a za koji je iste godine dobio nagradu beogradskog udruženja Collegium musicum. Kvartet su premijerno u Pragu izveli članovi slavnog kvarteta Ondržiček, a zatim je delo, po kompozitorovom povratku sa studija, predstavljeno i u Zagrebu 1931. godine. Jelena Mihajlović Marković ukazuje da "Za razliku od vrlo povoljnih ocena od strane čeških kritičara... Miloševićev Kvartet nije naišao da dobar prijem i razumevanje u našoj sredini... Zajednički stav beogradskih i zagrebačkih kritičara ogledao se, negativno intoniranom mišljenju, da se ‘Milošević priklanja estetici objektivizma', i da je njegova muzika nedostupna širem auditorijumu jer ‘piše više umom nego srcem'," ističe Jelena Mihalović Marković u studiji Predrag Milošević - Portret muzičkog stvaraoca.

Simfonijeta iz 1930. godine predstavlja Miloševićev diplomski rad na majstorskoj školi Jozefa Suka. Delo su 11. marta 1931. godine sa velikim uspehom premijerno odsvirali članovi Češke filharmonije pod upravom Karela Boleslava Jiraka, a ono je naredne godine predstavljeno i našoj publici, kada je Beogradskom filharmonijom dirigovao Stevan Hristić. Međutim, Jelena Mihajlović Marković ukazuje na jednu važnu istorijsku činjenicu koja je vezana za Miloševićevu Simfonijetu. Naime, nakon beogradske premijere delo dugo nije moglo da se izvodi zbog toga što je zagubljen notni materijal. Pred samo izbijanje Drugog svetskog rata Milošević je na zahtev atašea za kulturu pri češkoj ambasadi poslao u Prag svoj jedini primerak Simfonijete. Usled ratnih prilika, partitura je zagubljena, a njena sudbina je dugo je bila neizvesna. I sam kompozitor ju je tražio prilikom svog prvog posleratnog boravka u češkoj prestonici, da bi je konačno pronašao Vlastimir Peričić u biblioteci Praškog narodnog konzervatorijuma i na taj način vratio ovo delo na koncertnu scenu. 

Urednica Irina Maksimović Šašić