Prostori zvuka

4D sound system je muzički studio - prostorija od 200 kvadratnih metara, visine od oko 15m (približno 3 sprata), opremljena desetinama omni-direkcionih zvučnika i kompjuterskim sistemom koji čini suštinu samog studija. Studio je naizgled prazna soba (ili pre hala), u kojoj vam se ništa ne nalazi na putu dok kroz nju hodate - zvučnici su postavljeni dovoljno iznad vas i dovoljno ispod, da možete nesmetano da se krećete kroz prostoriju. Suštinska razlika između slušanja u ovom studiju i na stereo sistemu je ta što ne postoji najbolje mesto za slušanje (sweet spot), već slušanje postaje aktivan proces poput procesa stvaranja, koje omogućava individualni doživljaj - slušalac može da se kreće kroz prostor, da leži na podu ili stoji u jednom mestu, i kompoziciju tj. izvođenje doživi iz „ličnog ugla" ili iz više njih.

Prostornost zvuka nije novina, ali je ovakva konfiguracija studija i samog sistema kojim se upravlja zvukom u studiju jedinstvena i inovativna. Poznato je da pariski GRM još od 70-ih godina proslog veka ima Akuzmonijum - sistem za difuziju zvuka koji se sastoji od oko 80 zvučnika različitih veličina i oblika; Institut za sonologiju u Hagu raspolaže multikanalnim Wave Field Synthesis sistemom, a postoje i mnogobrojni drugi primeri projekata prostorne reprodukcije elektronske muzike manjih dimenzija, širom sveta. Kod većine ovih sistema, zvučnici se nalaze oko slušaoca, često u prostoriji postoji i tradiocionalna bina ili sedišta poput onih u koncertnoj dvorani, pa slušaoci sede u uobičajenom koncertnom ambijentu dok ih zvuk okružuje sa skoro svih strana - retko kad zvuk ima mogucnost kretanja ispod pozicije slušaoca, a da pritom njegov kvalitet ostane isti, kao što je to slučaj sa Institutom za prostorno istraživanje zvuka u Budmipešti, kojem je posvećena emisija.

Muzički primeri u emisiji:
Koenraad Ecker: ...and a spark lit the blaze
Iannis Xenakis: Persepolis
Edgar Varese: Poeme electronique
Svetlana Maraš: Two Kinetic Studies

Više informacija o projektu:
http://www.4dsound.net/ssi-events/2017/3/27/svetlana-maras-composing-in-4dsound

Autorska realizacija emisije: Svetlana Maraš i Ksenija Stevanović
Urednica: Ksenija Stevanović