Hipokratija

Gost današnje Hipokratije je dr Srđan Nikolić, načelnik Klinike za onkološku hirurgiju Instituta za onkologiju Srbije i docent na Medicinskom fakultetu u Beogradu.

Onkologija je medicinska disciplina koja se bavi prevencijom, dijagnostikom i lečenjem raznih vrsta kancera tj. raka. Moglo bi se pomisliti da je reč o grani medicine koja je novijeg datuma, jer se o njoj u poslednjih pedesetak godina govori mnogo više nego ranije. Ipak, nije tako. Kancer kao pojam opisivan je još pre 3 000 godina u starom Egiptu i mediteranskom bazenu. U današnje vreme milioni ljudi imaju kancer ili su ga imali ranije. Na spisku uzročnika smrti u celom svetu, kancer je na drugom neslavnom mestu, odmah iza bolesti krvnih sudova srca. Statistika kaže da se jedna polovina muškaraca i jedna trećina žena razbole od neke vrste kancera tokom života. Srećom, od kancera se više ne oboleva tako često i ne umire se vrlo brzo posle pojave bolesti i postavljanja dijagnoze. Za to su zaslužne tri važne komponente: prevencija pušenja, smanjena upotreba alkohola i skrining, tj. specijalistički pregled iz predostrožnosti, čime se na vreme otkriva kancer i lečenje je efikasnije. Kancer se uvek leči na osnovu zaključaka donetih na multidisciplinarnim konferencijama onkologa koji uzimaju u obzir najnovija dostignuća u lečenju.

Onkolozi najpre dijagnostikuju kancer i procenjuju stepen malignosti. Za dijagnozu je najvažnija klinička istorija ili tok bolesti pacijenta. Najčešći simptomi koji ukazuju na karcinom jesu: zamor, gubitak težine, neobjašnjiva anemija i povišena temperatura nepoznatog uzroka. Onkologija zavisi od biopsije, tj. uzimanja uzoraka tumorskog tkiva i njegovog pregleda pod mikroskopom. Druge dijagnostičke metode su: endoskopija, rendgenska snimanja, ultrazvuk, CT skeniranje, magnetna rezonanca, tomografija emisije pozitrona - PET i druge nuklearne tehnike u medicinske svrhe. Obavezno je i određivanje tumorskih markera, koji definišu biologiju kancera. Terapija kancera planira se tako da odgovara pacijentu. Ona se obavlja zračenjem, hemoterapijom citostaticima i hirurškim postupcima. Jedan od najkomplikovanijih, ali i najkorisnijih postupaka jeste kombinacija regionalnog hirurškog i hemijskog (citostatskog) lečenja malignih tumora, pri čemu se toksičnom dejstvu citostatika ne izlaže celo telo već samo njegov oboleli deo. Za to je potrebno razdvojiti cirkulaciju krvi i limfe od regiona u kome je kancer, a neizbežna je ekstrakorporalna cirkulacija, što zahteva posebnu medicinsku instalaciju i specijalno obučeno osoblje. Taj metod lečenja karcinoma nazvan je regionalna terapija maligniteta uz pomoć izolovane perfuzije (perfuzija = protok krvi, tečnosti ili rastvorenog leka kroz neko tkivo ili organ), a naš današnji gost primenjuje ga sa svojim saradnicima već nekoliko godina na Klinici za onkološku hirurgiju Instituta za onkologiju Srbije. Docent dr Srđan Nikolić je sa svojom saradnicom dr Nadom Santrač, anesteziologom, ove godine uredio i publikovao monografiju „Izolovana perfuzija kao regionalna terapija maligniteta", o kojoj će u današnjoj Hipokratiji biti reči.

Emisiju priprema i vodi Momčilo B. Đorđević.