Bački predeo – novi brend Srbije

Srbija je krajem prošle sedmice Centru za svetsko nasleđe Uneska u Parizu, predala nominacioni materijal Kulturni predeo Bača za upis na listu svetske baštine. Time je zvanično započeta procedura nominacije kulturnog predela, prvi put u novoj kategoriji kulturnog dobra.

„Krenulo se od činjenice da se na tom malom prostoru od petnaestak kilometara nalaze tri kulturna dobra od izuzetnog značaja, koja bi mogla da ispričaju priču o ovom neobičnom predelu", kaže Slavica Vujović iz Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture.

U razgovoru za Magazin na Prvom Radio Beograda 1, ona naglašava da je reč o arheološkom, istorijskom i prirodnom bogatstvu koje to područje čini potpuno jedinstvenim.

„To je predeo od 460 kvadratnih metara koji počinje od opštine Bač i tamošnje tvrđave. Poseban značaj imaju Dunav i njegova leva pritoka Mostonga koja vodi do opštine Odžaci i sela Deronja, poznatog po crvenokosoj boginji. Potom se spušta do Mladenova i ušća Mostonge u Dunav na teritoriji opštine Bačka Palanka. Tu je vidljiva razlika u geografiji, reljefu i prirodnim svojstvima rubnih oblasti i to je poseban fenomen", objašnjava naša sagovornica.

Tu se nalazi 350 arheoloških lokaliteta iz perioda starčevačke i vinčanske kulture, poput Branjevine, gde je pronađena najstarija kašika u Evropi. Stara je osam hiljada godina i na njoj su vidljivi tragovi mlečnih zubića beba koje su ih grickale.

Specifičnost nominacije u kategoriji kulturnog predela je što mora da se odbaci dominacija kulturnog nasleđa i da se zadovolje kriterijumi kulturnog predela.

Oni predstavljaju spoj čoveka i prirode i upućuju na to kako su se uzajamno menjali. Stavljanje na Uneskovu listu ima za cilj da se osvesti velika vrednost tog područja i da se to iskoristi za razvoj.

Ideja projekta je da se sačuva kulturni i prirodni diverzitet i da se iz toga naprave brendovi. Već su brendirane jagode sa tog prostora, obnavljaju se salaši... Veliki je interes tamošnjeg stanovništva da se u to uključe, a posebno raduje činjenica da je među njima dosta mladih.

Slavica Vujović je, inače, autor projekta Vekovi Bača kojem je 2018. godine pripala nagrada EU Evropa nostra za nasleđe, kao i gran pri za konzervaciju i restauraciju tvrđave u Baču.

To znači da su mnoga otkrića i posao na očuvanju nasleđa, kako materijalnog tako i nematerijalnog, već verifikovani i to je znatno olakšalo pripremu dosijea za nominaciju bačkog predela.