Pogled iz ugla Edgara Degaa

Tajanstveni fenomen svetlosti koji je ovladao ranim religioznim predstavama u evropskoj umetnosti srednjeg veka nije izgubio svoju čaroliju ni tokom procvata modernog slikarstva sredinom 19. veka, kada se, uz izraz slike, menja i ceo likovni sistem, smisao i funkcija umetnosti.

Poznato je da su impresionisti s velikom pažnjom čitali knjigu Ežena Ševrela „O zakonu simultanog kontrasta boje" iz 1839. godine. Njegova zapažanja su kasnije razradili Helmholc i Rud. Svetlost je za slikara metafora; umetnikovu opservaciju podstiču i naučna razmatranja. Moneove slike ilustruju takav pristup, kao što radovi Renoara i Degaa istražuju pokret.
Poetiku procesa i promena u prirodi usled promene položaja sunčeve svetlosti francuski slikar Edgar Dega preneo je u zatvoren prostor, istražujući pokret i paletu boja koji nastaju usled veštačkog osvetljenja.

Svoje slike je dobrim delom usredsredio na svet balerina, koje je pokazivao u neobičnim pokretima, 'zamrznutog' trenutka, koristeći efekte scenskog osvetljenja. Njihova profesionalna uvežbanost otkrila mu je fizičku suštinu ljudskog tela, ritmove i mogućnost koordinacije.
Beogradska publika ima priliku da upozna taj čudesan svet kroz izložbu „Trenuci posmatranja" u Galeriji SANU do sredine septembra 2017. Osnovu izložbe čine radovi koji se nalaze u fondu Narodnog muzeja u Beogradu.

Kroz postavku čiji je autor dr Dragana Kovačić, uz koautorke monografskog kataloga dr Milanku Todić i Jelenu Dergenc, zainteresovani mogu da se kroz 29 radova na papiru upoznaju sa istraživanjima Edgara Degaa, koja često podrazumevaju i kombinovanje likovnih tehnika. Pored toga, izlaganjem 21 fotografije u formi moderne štampe pruža se celovitiji uvid u njegov jedinstveni umetnički senzibilitet i upoznavanje dela urbane kulture Pariza druge polovine 19. veka.

Najveći broj izloženih radova potiče iz kolekcije Eriha Šlomovića, mladog Beograđanina, koji je stradao u Drugom svetskom ratu. Posebno u ostvarenjima nastalim u osmoj deceniji devetnaestog veka posetioci će moći da prepoznaju uticaj naučnog realizma.
Stotinu godina posle umetnikove smrti, značaj njegovog dela se ne potvrđuje samo u odnosu na vreme u kome je stvarao nego i retrospektivno, iz našeg savremenog iskustva i saznanja, zbog čega smo uvek motivisani da ga iznova proučavamo i tumačimo.