Amazonke: mitovi i činjenice

U grčkoj mitologiji, Amazonke su pripadnice drevnog naroda žena ratnica. Prema pojedinim teorijama, naziv potiče od iranskog „ha-mazan" sa značenjem „ratnici" ili od grčkog „a-mazos" što znači „bez dojke". Takođe, postoji pretpostavka da su Amazonke dobile ime od grčkog „a-maso" što znači „ne dira (muškarce)", zatim od „maza" - kavkaske reči za Mesec koja ukazuje na obožavanje mesečeve boginje, itd. Ono što je sigurno jeste da se, pored brojnih pretpostavki, ipak ne zna tačno šta označava ova reč.

Prema grčkim mitovima, Amazonke su živele u oblasti Pont blizu Crnog mora. Tamo su osnovale svoje kraljevstvo, i živele pod vlašću kraljice Hipolite. Verovalo se i da su osnovale brojne gradove, među kojima su Smirna i Efes. Pominju ih Eshil, Herodot, Homer i drugi antički pisci i naučnici. Eshil navodi da potiču iz oblasti Skita, Herodot ih naziva „Androktonama" - ubicama muškaraca, pominju se i u mitu o Argonautima gde su živele na ostrvu Lemnosu same, jer su pobile sve svoje muškarce. Pojedini biografi Aleksandra Velikog pominju amazonsku kraljicu Talestridu koja je rodila njegovo dete. U Vergilijevoj „Eneidi", ratnica-devica Kamila asocira na mitske Amazonke.

Moderni istoričari odbacuju većinu mitova o Amazonkama. Mnogi smatraju da su one bile samo plod mašte drevnih Grka. Međutim, arheološka otkrića upućuju na to da su postojale žene koje odgovaraju raznim opisima Amazonki. S obzirom na to da su ih grčki mitovi smeštali u prostrane stepe Evroazije, u severno i istočno Sredozemlje, arheolozi su iskopavanjem ostatak skitskih naselja i grobnica otkrili da su i žene ovih ratnika učestvovale u ratnim pohodima, lovile su, jahale konje, služile se oružjem.

Pomoću DNK testova i drugih analiza, utvrđeno je da je od pronađenih skeleta - trećina žena sahranjena sa oružjem, uz nesumnjive dokaze o povredama u borbi. Takođe, naučnici danas smatraju da reč „Amazonka" nije grčkog porekla već da potiče iz persijskog ili kavkaskih jezika. Utvrđeno je i da ona nema veze sa grudima, a u prilog tome ide i činjenica da nijedno antičko umetničko delo ne prikazuje ove junakinje bez jedne dojke.

Ideja o homoseksualnosti Amazonki javila se u savremeno doba. Međutim, s obzirom na to da se u antičkom periodu otvoreno govorilo o seksualnoj orijentaciji, a Amazonke nisu pominjane u tom kontekstu - može se pre zaključiti da je reč o čvrstom sestrinstvu koje je bilo predstavljeno i u klasičnoj umetnosti i zapisima o ovim ratnicama.

Ne postoje dokazi o drevnim društvima u kojima su živele isključivo žene. Istoričar Herodot pominje Amazonke kao Skićanke, tj. žene ratnika Skita. One su imale običaj da sakupljaju lišće, semenje i cveće, koje bi potom bacale u vatru, pa bi, opijene dimom, igrale, vikale i pevale. Herodot beleži u jednom delu da je reč o kanabisu, a arheolozi su otkrili da su svi muškarci i žene bili sahranjeni sa opremom za pušenje trave, što svedoči o korišćenju marihuane među ovim narodom.