BIRN: Hrvatska prodaje oružja pobunjenicima u Siriji

U prvih devet meseci prošle godine, Zagreb je prodao municije, mina i raketnih bacača u vrednosti od 83 miliona evra (88 miliona dolara), otkrivaju Balkanska istraživačka regionalna mreža (BIRN) i Mreža za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije (OCCRP).

Cifre za period od oktobra do decembra tek treba da budu objavljene.

Video-snimci i fotografije koji su se pojavili iz Sirije pružaju uverljive dokaze o prisustvu municije i oružja hrvatske proizvodnje u toj državi.

Hrvatska je, kako se navodi, jedna od prvih država koje su isporučile oružje sirijskim pobunjenicima, oslobađajući se na taj način zaliha municije tokom zime 2012. godine.

Oprema je usmerena preko Jordana, plaćena od Saudijske Arabije uz koordinaciju CIA, duž puta kojim je od tada iz srednje i istočne Evrope preneto oružje u vrednosti većoj od milijardu evra.

Od trenutka kada su te prve isporuke razotkrivene, Hrvatska je uložila maksimalne napore da detalji te trgovine ne bi dospeli u medije, uklanjanjem ključnih informacija kao što je konačno odredište iz službenih izveštaja, preneo je Balkaninsajd.

Novinari su, međutim, našli način da zaobiđu tajnost, korišćenjem malo poznatih podataka UN o trgovini, koji su otkrili kako je Hrvatska izvezla više od 2.600 tona decenijama stare municije (koju je hrvatska vojska proglasila viškom) moderno opremljenoj vojsci Saudijske Arabije između februara i septembra 2016. godine.

Od decembra 2012. godine i početka rata u Siriji, Hrvatska je izvezla oružje i municiju vrednu 126 miliona evra (134 miliona dolara) Saudijskoj Arabiji i 44 miliona evra (47 miliona dolara) Jordanu, prema podacima sa internet stranice UN Komtrejd, koja objavljuje detaljnu međunarodnu statistiku o trgovini dobrima iz 99 različitih kategorija, uključujući municiju.

Pre toga, trgovina oružjem i municijom je bila praktično nepostojeća u Hrvatskoj.

Hrvatska je ukupno isporučila više od 6.000 tona municije za ručno i lako oružje, koja je verovatno podrazumevala metke, minobacačke projektile, rakete, granate, samo zalivskom kraljevstvu. To je jednako težini 750 miliona metaka za kalašnjikove AK-47.

Između 2012. i 2014. godine, Hrvatska je odobrila izvozne licence vredne 302 miliona evra Saudijskoj Arabiji, Jordanu, Turskoj i Ujedinjenim Arapskim Emiratima, za četiri ključna dobavljača sirijske opozicije.

Brojke, poslednje dostupne, uglavnom su zasnovane na izveštajima Evropske komisije.

Podaci UN o trgovini pokazuju da je pre 2012. godine Hrvatska izvezla manje od milion evra municije godišnje, ali je ta cifra porasla od početka sirijskog građanskog rata na 4,7 miliona evra (pet miliona dolara) 2012. godine; 30 miliona evra (32 miliona dolara) 2013. godine; 35 miliona evra (37 miliona dolara) 2014. godine; 6,6 miliona evra (sedam miliona dolara) 2015. godine i 77 miliona evra (82 miliona dolara) 2016. godine.

Hrvatska nema veću aktivnu proizvodnju municije i u prethodnim godinama je uvezla manje količine oružja, što ukazuje da ovi izvozi potiču od velikih zaliha Ministarstva odbrane Hrvatske koje datiraju iz Jugoslavije i ratova za nezavisnost iz ranih devedesetih.

Kako se navodi, Hrvatska istrajno odbija da prizna da ostvaruje ogromnu dobit od likvidacije svojih zaliha na ratištima na Bliskom istoku, ali dokumenti koje je objavila organizacija pod imenom "Regionalni pristup smanjenju zaliha" pokazuju veliki porast prodaje zagrebačkih zaliha koji se poklapa sa početkom građanskog rata u Siriji.

Dodaje se i da je portparol Ministarstva ekonomije prvo rekao novinarima BIRN-a i OCCRP da nije bilo izvoza bacača raketa ili granata Saudijskoj Arabiji tokom 2016. godine, a kada su ga novinari suočili sa službenim brojkama iz UN i Hrvatskog zavoda za statistiku, koje govore suprotno, on nije imao komentara.