Arhivisti otkrili najstariju poznatu mapu zvezda ispod hrišćanskog rukopisa

Kopija mape zvezda astronoma Hiparha sa Rodosa otkrivena je ispod rukopisa Jovana Lestvičnika, pisca čuvene rasprave napisane oko 600. godine nove ere, Lestvica, u kojoj se opisuje metod uznošenja duše ka Bogu kao uz neku lestvicu, stoji u saopštenju za medije koje je izdao Muzej Biblije, prenosi Si-En-En.

Naučnici su dugo znali za Hiparhov katalog zvezda jer su se navodi o njemu pominjali u drugim drevnim tekstovima – ali njihova potraga za izvornim dokumentom bila je neuspešna.

„Novootkriveni tekst je izuzetno otkriće koje naglašava kreativnu upotrebu tehnologije multispektralnog snimanja za otkrivanje drevnih izgubljenih tekstova“, naveo je u saopštenju Brajan Hiland, kustos srednjovekovnih rukopisa Muzeja Biblije. „Otkriće takođe potvrđuje tačnost Hiparhovih merenja“.

Pažljiva analiza je pokazala da je drevni pergament korišćen više puta.

Najpre, u 5. ili 6. veku, jedan grčki pisar je prepisao Hiparhov Katalog zvezda u kome je dreni astronom 134. godine pre nove ere uneo oko 850 zvezda i bio prvi astronom koji je odredio skalu „magnituda“ koja ukazuje na njihovu prividnu sjajnost. Hiparh se smatra i ocem trigonometrije i jednim od najvećih astronoma antike.

Zatim, u 10. ili 11. veku, pisar u manastiru Svete Katarine na Sinajskoj gori, izbrisao je stari zapis kako bi iskoristio pergament za nešto drugo, objašnjavaju u Muzeju. Manastirski pisar je izgleda sakupio listove pergamenta od najmanje desetak različitih rukopisa.

On je sastrugao posojeće mastilo i oprao pergament pre nego što je prepisao sirijski prevod Lestvice.

Ali vremenom su ostaci ostruganog mastila počeli da tamne – pa su istraživači shvatili da je dokument palimpsest, sa slojevima različitih tekstova napisanih na istom materijalu.

Muzej je izvršio multispektralno snimanje listova rukopisa 2013, 2015, 2017. i 2018. godine. Zatim su poslali rukopis Univerzitetu Kembridž da prouče osnovni tekst.

Istraživači su objavili svoje nalaze ovog meseca u časopisu Istorija astronomije.

Osim što su potvrdili da je Hiparhov tekst sakriven ispod hrišćanske rasprave, istraživači su takođe otkrili da su Hiparhova merenja tačnija od onih njegovog naslednika, matematičara i astronoma Ptolomeja.