Tehnološki rat Kine i SAD oko čipova - Peking zabranio proizvode američke kompanije "Majkron"

Vlasti u Pekingu 21. maja su donele odluku da zabrane korišćenje čipova koje proizvodi američka kompanija "Majkron" u kritičnim projektima informatičke infrastrukture u zemlji zbog zabrinutosti za sigurnost uređaja i kompjuterskih mreža u koje se oni ugrađuju, i šire, kibernetsku bezbednost države.

To bi u praksi moglo da znači da će domaće kompanije iz oblasti energetike, transporta i finansija, poput banki i berzi, koje koriste opremu koja sadrži "Majkronove" proizvode biti kažnjene novčano ili zabranom poslovanja.

To je prvi put da je kineska vlada uvela neku vrstu sankcija protiv jednog američkog proizvođača čipova.

Uzvratni udarac?

Mediji na Zapadu saglasni su u viđenju da je reč o uzvratnom udarcu ili osveti za tehnološke sankcije koje su Sjedinjene Američke Države uvele protiv Kine, kada su prošle godine donele zakon kojim se zabranjuje prodaja kineskim kompanijama čipova novijih generacija i opreme za njihovu proizvodnju koji sadrže tehnološka rešenja američkog porekla.

Sankcije Vašingtona, pošto predviđaju kažnjavanje ekonomskih subjekata koji prodaju čipove, tehnologije i znanja vezana za njihov razvoj i proizvodnju koji sadrže američke patente, odnose se ne samo na domaće kompanije, već i na subjekte iz bilo koje druge zemlje koji prave čipove i opremu koji se oslanjaju na tehnička rešenja koja su izumele američke kompanije.

To praktično znači da ni najveći svetski proizvođači logičkih i memorijskih čipova, tajvanski "TSMC" i južnokorejski "Samsung elektroniks" i "SK Hajniks", kao i japanska "Kioksija" i drugi, ne smeju da u Kinu izvoze svoje proizvode jer oni delom sadrže američka dostignuća.

Ta dalekoistočna preduzeća, međutim, imaju veliki udeo na kineskom tržištu, pa njihovo povlačenje iz poslovanja sa kineskim kompanijama predstavlja ozbiljan udarac za tehnološki, ekonomski i vojni razvoj najmnogoljudnije zemlje sveta, pošto ona sama (još uvek) ne proizvodi čipove najsavremenije generacije, čija su kola promera pet, odnosno tri nanometra i koji se koriste u serverima i super kompjuterima velike moći.

Otud, razumljivo je tumačenje da je odluka vlasti u Pekingu da ograniče poslovanje "Majkrona" u svojoj zemlji, recipročna mera i nova eskalacija u tzv. "tehnološkom ratu" između dve supersile, koji je inicirao Vašington u nastojanju da omete rast kineske ekonomske i vojne moći.

Kineski argumenti

Interesantno je, međutim, da pojedini kineski mediji negiraju tu ocenu, tvrdeći da pravi motiv vlade za pomenuti postupak jeste tehnički problem u modelima čipova koje proizvodi "Majkron".

Po njima, radi se o defektu koji ostavlja mogućnost za hakovanje, odnosno, gašenje ili špijuniranje uređaja čiji se rad zasniva na tim čipovima. Reč je, dakle, tvrde kineski analitičari, isključivo o problemu bezbednosti kompjutera i opasnosti koja preti mašinama kojima ti kompjuteri upravljaju, bazama podataka ili mreži računara, a ne o politički motivisanoj odluci.

Ta tvrdnja se potkrepljuje činjenicom da Peking nije posegao za kaznenim merama protiv drugih američkih kompanija koje prodaju sličnu vrstu proizvoda u Kini ("Vestern didžitala" i Intela") i podatkom da "Majkron" u Kini drži samo 11,8 posto tržišta čipova kontrolora, što je znatno manji udeo od onog koji poseduju južnokorejske i japanske kompanija, koje takođe pripadaju vojnopolitičkom bloku koje predvode SAD, odnosno, dolaze iz država koje nameravaju da se u tehnološkom sankcionisanju Kine pridruže Vašingtonu.

Agresivni lobista?

"Majkron" je prošle godine prihodovao 5,2 milijarde dolara u Kini, uključujući Hongkong, što je činilo ukupno 16 odsto njegove ukupne zarade. Gledano bez tog grada, bivše britanske kolonije koji ima izvesnu autonomiju, "Majkron" je u Kini ostvario 11 posto svojih ukupnih prihoda (3,3 milijardi dolara).

Ta kompanija, sa sedištem u američkoj državi Ajdaho, po obimu je 13. proizvođač čipova na svetu i vredna je blizu 75 milijardi dolara. U Kini, u gradu Hsi Anu, poseduje fabriku koja je počela sa radom još 2007. godine i koja je pre pandemije zapošljavala oko 2.000 radnika.

Njeni stručnjaci tvrde da (za sada) ne očekuju da će odluka vlade u Pekingu snažno pogoditi kompaniju, budući da su njene najveće mušterije strana preduzeća koja imaju proizvodne kapacitete u Kini, među kojima i "Epl", a ne kineske državne i druge kompanije koje su direktno uključene u izgradnju vitalne informatičke infrastrukture. Čipovi "Majkrona" u Kini, dakle, uglavnom se ugrađuju u pametne telefone i lične računare, a ne u servere.

Uprkos tome, vrednost deonica kompanije pale su za nešto više od pet odsto nakon saopštenja kineske vlade.

Koliku će štetu ona pretrpeti u Kini, naravno, zavisiće od definicije kritične informatičke strukture koju usvoje kineski administratori.

"Majkron" je, inače, nedavno objavio da namerava da uloži 3,7 milijardi dolara u usavršavanje procesa za proizvodnju čipova u Japanu, gde je, u gradu Hirošimi, pre samo šest meseci otvorio novu fabriku.

Ti potezi su u skladu sa politikom ekonomskog odvajanja od Kine i većeg međusobnog tehnološkog povezivanja SAD i njenih vojnopolitičkih saveznika u Istočnoj Aziji u oblasti proizvodnje poluprovodnika koju sprovodi Vašington, a koja bi trebala da omogući stvaranje stabilnih lanaca snabdevanja dragocenim čipovima i umanji ili neutrališe gubitke američkih, tajvanskih, južnokorejskih i japanskih preduzeća koji će nastati usled ograničenja izvoza u Kinu.

I dok "Majkron", čini se, pokušava da napravi zaokret iz Kine ka Japanu, kineski mediji ga kritikuju kao kompaniju manipulatora, koja već decenijama remeti poslovanje svojih konkurenata iz drugih zemalja i regija, poput Japan i Tajvana, lobiranjem kod vlade u Vašingtonu da se protiv njih uvedu sankcije i vrše diplomatski pritisci.

To može biti znak, da uprkos tvrdnjama da je zabrana za korišćenje čipova te kompanije u bitnoj informacionoj infrastrukturi koju je donelo vladino telo koji analizira bezbednost informacionih mreža čisto tehničke prirode, "Majkron" ipak bio posebno izabran za inspekciju i iz drugih motiva.