Statistika neumoljiva – Srbija u dubokom procesu starenja; žene duplo više rade u kući od muškaraca

Podaci o procenjenom broju stanovnika za 2022. godinu pokazuju da je u Srbiji prosečna starost žena 45,2 godine, a muškaraca 42,4, što je u obe kategorije za 1,1 godinu više u poređenju sa 2015. godinom, navodi se na sajtu Republičkog zavoda za statistiku.

Kako se ističe, poređenje podataka iz 2015. i 2022. godine pokazuje da se indeks starenja stanovništva u Srbiji stalno povećava, što svedoči da je stanovništvo u dubokom procesu starenja.

Među svim kategorijama bračnog statusa, žene su najzastupljenije u kategoriji udovica/udovac (79,5 odsto), a muškarci u kategoriji neudata/neoženjen (56,9 odsto). Najmanje razlike u strukturi prema polu su u kategoriji udata/oženjen (50,3 odsto prema 49,7 odsto).

Među stanovništvom koje živi u vanbračnoj zajednici, najbrojnija je kategorija žena starosti od 30 do 34 godine. Posmatrano prema starosti, žene su brojnije u starosnim kategorijama do 44 godine, dok su muškarci brojniji u svim ostalim starosnim kategorijama.

U periodu 2011–2022. godine, evidentan je stalan pad broja zaključenih brakova, dok je broj razvedenih brakova u porastu. U 2020. zabeležen je značajniji pad i kod zaključenih i kod razvedenih brakova, kao posledica pandemije koronavirusa.

Kad je reč o razlikama u godinama između supružnika, u periodu od 2016. do 2022. godine, blago raste udeo brakova u kojima je muškarac mlađi, a smanjuje se udeo onih u kojima je mladoženja stariji pet do devet godina. U periodu 2011–2022. godine broj živorođenih beba ženskog pola je smanjen za 3,9 odsto, dok je broj živorođenih beba muškog pola manji za 4,9 odsto.

Najveće učešće dece rođene u braku u 2011. i 2022. godini imale su žene starosti 25–34 godine (64,8 odsto u 2011, a 64,2 odsto u 2022. godini).

Najveće učešće dece rođene van braka u 2011. godini imale su žene starosti 25–34 (43,3 odsto) i starosti 15–24 godine (43,1 odsto), dok je taj odnos u 2022. godini bio 49,6 odsto i 29,8 odsto. U periodu 2012–2022. godine, za jednu godinu je porasla prosečna starost i majki (sa 28 godina na 29) i očeva (sa 31 na 32). Među migrantskim stanovništvom, žene su prostorno pokretljivije od muškaraca u većini starosnih grupa, a naročito u dobi od 15. do 34. godine.

Žene dvostruko više vremena rade u kući od muškaraca

Istraživanja o korišćenju vremena iz 2010. i 2021. godine potvrdila su stereotipe da žene, u odnosu na muškarce, bez obzira na to da li su zaposlene ili ne, dvostruko više vremena rade u kući, a upola manje vremena provode na plaćenim poslovima, navodi se na sajtu Republičkog zavoda za statistiku. Za zaposlene žene, rad u kući postaje druga smena.

Podaci pokazuju da muškarci na plaćenim poslovima, kako radnim danima tako i vikendom, skoro duplo duže rade nego žene. Na drugoj strani, kao što se i očekivalo, žene rade na neplaćenim poslovima duže od muškaraca, i to i radnim danima i vikendom. U aktivnostima za zadovoljavanje ličnih potreba, oba pola više vremena provode u ovim "poslovima" tokom vikenda nego radnim danima, u proseku sat duže.

Kad je reč o slobodnim aktivnostima, žene vikendom jedan sat više posvete slobodnim aktivnostima nego tokom nedelje, dok muškarci odvoje i sat i po više vremena. Muškarci na plaćenim poslovima rade oko četiri sata, i to je duplo više od žena. Kad je posredi neplaćeni posao, u ostalim naseljima i žene i muškarci rade više od stanovnika gradskih naselja.

Ako posmatramo slobodno vreme u gradskim naseljima i žene i muškarci imaju više slobodnog vremena od stanovnika ostalih naselja. Žene duplo više vremena od muškaraca provode u obavljanju neplaćenih poslova u domaćinstvu i brizi o drugima. Žene u braku i sa detetom uzrasta do sedam godina, u neplaćenim poslovima provode skoro celu radnu smenu. Najveća razlika u obavljanju neplaćenih poslova prema polu je kod stanovništva starosti 55 i više godina.