Legat gradonačelnika čiji su broj znali svi, a koji je od Beograda napravio metropolu

U posebnom Domu legata, pokraj Muzeja knjige i putovanja i Muzeja srpske književnosti koji su otvoreni u udruženju "Adligat", pripremljen je legat slavnog gradonačelnika.

Preuzet je nameštaj iz Pešićeve kuće, njegove police i veći deo biblioteke, pisaći sto i fotelje, tako da je u legatu urađena svojevrsna rekonstrukcija njegovog životnog prostora iz sedamdesetih i osamdesetih godina 20. veka, što je naročito važno.

Dragocena zbirka ordenja, medalja i povelja koje je on dobio tokom više decenija na različitim funkcijama naročito je impresivna – od povelje koju je svojeručno potpisala kraljica Elizabeta II, do medalja koji su mu uručivali najznačajniji vladari iz celog sveta, ali i mnogobrojne institucije i sportska društva iz SFRJ.

Sve to čini jednu neverovatnu celinu jednog od najnagrađivanijih Jugoslovena, koji je, ipak, bio izuzetno skroman. Tu su, između ostalog, orden Legije časti, Orden junaka socijalističkog rada, Orden zasluga za narod, Orden za hrabrost, Partizanska spomenica 1941. itd.

"Jedini zahtev Lazara Pešića, sina Branka Pešića, jeste da u legat ne ulaze političari i da se sa predmetima iz legata ne fotografišu. Porodica smatra da su se političari prethodnih decenija ogrešili o Beograđane i nikako ne žele da dozvole da se legat i ime Branka Pešića koristi u propagandne dnevnopolitičke svrhe. To svakako razumemo i podržavamo, zato ćemo postaviti posebne panele koji će zatvarati legat u slučaju posete političara, a planiramo i da uradimo poseban znak 'zabranjeno za političare'", kaže Viktor Lazić.

Legat će zvanično biti otvoren kada prođe pandemija kovida 19, ali je za otvaranje sve pripremljeno – većina predmeta je preneta u Udruženje "Adligat" i napravljena je stalna postavka.

Legat je formiran na inicijativu književnika Miloja Popovića Kavaje, autora stihova za "Marš na Drinu", dugogodišnjeg direktora Sava centra i Kulturnog centra Jugoslavije u Njujorku.

Ko je bio Branko Pešić 

Branko Pešić je tokom Drugog svetskog rata učestvovao u organizovanju akcija i sabotaža protiv okupatora u Zemunu, a u leto 1942. godine otišao je u partizane.

Učestvovao je bici na Sutjesci, a 1943. godine je bio ranjen prilikom oslobađanja Bijeljine.

Gradonačelnik, odnosno predsednik Skupštine grada Beograda, bio je devet godina i 14 dana, od 1965. do 1974. godine.

Tokom njegove uprave u Beogradu je izgrađeno više od 81.000 stanova, a grad je sa 680.000 stanovnika narastao na 920.000. Beograd je dobrim delom zalaganjem upravo Branka Pešića od prestonice jedne male države izrastao u svetsku metropolu.

Pešić je veliku pažnju posvetio kulturnom razvoju Beograda. U njegovo doba otvoren je Muzej savremene umetnosti, osnovani su Bitef, Fest, Bemus i Radost Evrope, izgrađena su nove zgrade Narodne biblioteke Srbije i Istorijskog arhiva Beograda.

Pored toga, završena je izgradnja mosta "Gazela", otvoren je hotel "Jugoslavija", izgrađena "Beograđanka", započeo je sa radom Studio B, započeta je gradnja Zapadne i Istočne kapije Beograda, pušten u saobraćaj auto-put kroz Beograd, otvoren Terazijski tunel...

Pešićeve zasluge za razvoj sporta u glavnom gradu naročito su velike, pa su tako izgrađeni svi postojeći olimpijski bazeni po oštinama: Olimp na Zvezdari, Vračarski sportski centar sa bazenom, Šumice, 25. maj, Banjica, Košutnjak, Tašmajdan, Hala Pionir, Hala Pinki u Zemunu... Zato ne čudi naročito veliki broj nagrada i zahvalnica za razvoj sporta.

Nijedan gradonačelnik Beograda ni pre, ni posle njega nije mogao ni približno da nabroji toliko velike uspehe i projekte, ali ni da se pohvali tolikom omiljenošću kod Beograđana koji su često dolazili kod njega kući po savet ili da se požale.

Njegov broj telefona su svi znali i bili slobodni da ga uvek pozovu. Zato ne čudi što je, prema mišljenju mnogih, upravo Branko Pešić najbolji gradonačelnik kojeg je Beograd ikada imao.

U toku svog mandata Pešić je upoznao egipatskog predsednika Gamala Abela Nasera, norveškog kralja Olafa, sovjetskog lidera Leonidu Brežnjeva, etiopijskog cara Hajla Selasija, iranskog šaha Rezu Pahlavija i mnoge druge svetske lidere, najznačajnije ljude tog doba, koji su mu često uručivali medalje ili davali poklone – mnogo toga se sada može videti u Pešićevom legatu u Udruženju "Adligat".

Najlepši poklon – velikani Pešiću

Udruženju "Adligat" je poklonjena i knjiga koju su 1972. godine, prilikom proslave pedesetog Pešićevog rođendana, napravile zajedno mnogobrojne najznačajnije ličnosti tadašnjeg javnog života.

Svaku stranicu je ispunio jedan velikan – slikari, na primer Petar Lubarda, Beta Vukanović, Ivan Tabaković, Lazar Vujaklija, Mario Maskareli, Peđa Milosavljević, Mića Popović oslikali su celu svoju stranicu ili zalepili svoju sliku u knjigu ogromnog formata.

Pesnici su za Pešića napisali ili prepisali svoje pesme (Desanka Maksimović, Duško Radović, Ljubivoje Ršumović, Brana Crnčević).

Dvadeset i troje najznačajnijih ličnosti svog doba iskoristili su sav svoj talenat da bi se zahvalili dragom gradonačelniku.

Među značajnim imenima su i Miodrag Petrović Čkalja, Ljuba Tadić, Mira Stupica, Milena Dravić, Dragan Nikolić, Dušan Petričić...