Od 3. maja do Zmaja

Najpoznatiji po zbirkama pesama Đulići i Đulići uveoci, Jovan Jovanović je bio i veoma politički osvešćen čovek i veliki zagovornik srpskog ujedinjenja.

Jedan od prvaka srpske romantičarske poezije rođen je u Novom Sadu 1833. godine, koji se tada nalazio u Austrougarskoj monarhiji, a nakon završene gimnazije, otišao je na studije u Beč.

Tamo je, između ostalih, upoznao Svetozara Miletića, predvodnika ideje o ujedinjenju srpskog naroda, kao i Branka Radičevića, svog večitog pesničkog uzora.

Veliki značaj kod Jovanovića nosila je Majska skupština održana 1. i 3. maja 1848. godine u Sremskim Karlovcima, koja će imati dalekosežne posledice.

U njenu čast Jovan Jovanović je pored svog imena uvek dopisivao 3. maj, a jednom prilikom je zaboravio da stavi tačku posle brojke, pa je postao "zmaj".

Tako je omiljeni srpski dečji pisac dobio i svoj najprepoznatljiviji nadimak, po kojem ga i danas ljudi zovu.

Čika Jovi se nadimak toliko dopao da je 1864. godine odlučio da pokrene satirični list Zmaj.

San dosanjan 25. novembra 1918.

Revolucionarno Proleće naroda 1848. godine, koja je zahvatila čitavu Evropu, nije zaobišla Austrougarsku monarhiju. U Beču je srušena vlada Klemensa fon Meterniha, a Srbi su u Budimpešti predstavili svoj nacionalni program u 17 tačaka.

Odgovor na to stigao je iz Ugarskog sabora u vidu uvođenja mađarskog jezika na teritoriji čitave države, što je izazvalo pobunu srpskog i nemađarskog stanovništva.

Prve pobune počele su u Zemunu i Pančevu, a Ugarski sabor je u aprilu odlučio da je potrebna reforma političkog uređenja. Srbi, sa Đorđem Stratimirovićem i Aleksandrom Kostićem na čelu, zahtevali su priznavanje narodnosti jezika i garanciju privilegovanih prava.

U skladu sa težnjom srpskog naroda, govorilo se i o ujedinjenju Srba iz Ugarske i Kneževine Srbije, posle čega su prekinuti razgovori sa ugarskom delegacijom.

Mitropolit Josif Rajačić, koji je napustio članstvo u gornjem domu ugarske sabora, povukao se u Sremske Karlovce, a nakon neuspelih pregovora srpske i ugarske delegacije, narod je iz Novog Sada krenuo u Karlovce da traži zasedanje skupštine.

Velika narodna skupština sazvana je 1. maja 1848. godine. Na skupštini je proglašeno autonomno Srpsko Vojvodstvo, a mitropolija je proglašena za patrijaršiju.

Srbi su proglašeni za "narod politički slobodan i nezavistan pod domom austrijskim i obštom krunom ugarskom".

Formiran je i Narodni odbor kao izvršno telo sa Đorđem Stratimirovićem na čelu, koji je trebalo da trenutno preuzme vlast, dok je patrijarh otišao u Beč da podnese caru Ferdinandu zaključke skupštine.

Austrijski car odbio je srpske zahteve, želeći da ugodi Mađarima, a slično je reagovala i vlada u Budimpešti.

Hrvatski sabor jedini je prihvatio zaključke Majske skupštine, a patrijarh Rajačić ustoličio je carskog oficira Josipa Jelačića za bana.

Posle nekoliko meseci borbi širom Vojvodine i unutrašnjem političkom trvenju, ono što je započelo kao srpska buna koja je pratila mađarsku revoluciju, pretvorilo se u kontrarevoluciju protiv Ugara, koji su odbijali da priznaju Srbima ista ona prava za koja su se oni borili protiv Beča.

Mađarska revolucija ugušena je 13. avgusta, a austrijski car je proglasio Srpsko Vojvodstvo i tamiški Banat, koje je imalo ograničenu autonomiju, i Temišvar kao glavni grad.

Jedanaest godina kasnije, autonomija je ukinuta, a svi krajevi pod njom ponovo su ušli u sastav Ugarske.

Uprkos tome što je prvobitni ciljevi Majske skupštine nisu ostvareni, ona je predstavljala važan period u nacionalnom osvešćivanju Srba, koji su tada definisali želje za nacionalnom i političkom ravnopravnošću.

San o ujedinjenju Srba u Vojvodini sa Kneževinom Srbijom možda nije ostvaren Buržoaskom revolucijom 1848. godine, ali je 25. novembra, sedam decenija kasnije, ipak dosanjan u Novom Sadu, kada je proglašeno spajanje sa Srbijom.