Šarganska osmica podseća na slavno vreme parnjača

Delom nepoznatog vajara, iz vremena pre Prvog svetskog rata, Srbija je želela da obeleži granicu sa Austrougarskom carevinom, čiju krunu graničar gazi desnom nogom, dok levom rukom pokazuje ka Srbiji.

Ali kada je srpski deo pruge završen i kip postavljen, 1924. godine, niti je bilo carevine, ni granice, već se živelo u zajedničkoj državi. Granica će opet biti uspostavljena, krajem dvadesetog veka, pa srpski vojnik sada razdvaja Srbiju i Republiku Srpsku. 

Nemci su ga uklanjali i oštećivali nekoliko puta – isto to su radili i 1992. godine muslimanski ekstremisti. Ipak, preživeo je dva svetska rata, tri države i tri društvena sistema i ostao iznad tunela 53 sanjajući vozove čak i onda kada su železničke šine zarđale.

Austrougarska je, inače, prugu do granice sa Srbijom, završila 1906, povezujući istočnu Bosnu sa Sarajevom, i kažu da je svaki njen metar koštao kilogram zlata. Zlato se pominje i tokom gradnje na srpskoj strani, kada kralj Aleksandar, svestan napora u probijanju stenovitog Šargana, nudi gram zlata za gram kamena, jer je ova pruga i za Srbiju, bila strateški važna veza sa morem.

"Beograd–Sarajevo bila je glavna magistrala. Radila ju je Austrougarska, ali uglavnom zbog pljačke kapitala", kaže Mićo Bogdanović iz Mokre Gore.

"Što se tiče te granice, mi nismo imali nikakvih problema. Što se tiče prelaza, tamo-vamo. Oni odozdo i mi odavde, to se smatralo komšilukom", kaže Slavko Bogdanović iz Mokre Gore.

Ćira je svoj put završio 1974. godine, da bi 2003. ponovo krenuo, ali samo kao turistička atrakcija Šarganske osmice. Organizuje se i putovanje do Višegrada, povremeno, jer su pragovi dotrajali, a pisak lokomotive tada prene ljude duž pruge, a sigurno i starog graničara nad tunelom.