Njujork: Otkriven spomenik žrtvama logora smrti Jadovno

Spomenik je postavljen kao plod saradnje Istraživačkog instituta Jasenovac iz Njujorka i UG Jadovno 1941. iz Banje Luke.

Ideja da se na severnoameričkom kontinentu postavi obeležje za stradale, rodila se još 2013. godine, kada su predstavnici UG Jadovno 1941. iz Banje Luke boravili u Njujorku, gde je tom prilikom otvorena izložba „Moje Jadovno".

"Imali smo velikih problema, jer je ambasada Hrvatske činila sve da to spriječi. Zbog tih pritisaka, odustali smo od navođenja tačnog broja žrtava. Formulacija „više hiljada" je svakako istina, ali od toga svakako je bitnije da smo nakon šest godina ipak uspjeli da dobijemo sve dozvole i spomenik je danas pred nama. Ovom prilikom iznosim prijedlog da sljedeći spomen-kamen u ovom parku, ponese ime logora Zemun, odnosno Starog sajmišta", rekao je na otvaranju Bari Lituči, direktor Istraživačkog instituta Jasenovac.

Postavljanju spomenika prisustvovao je i jedan od inicijatora, Deni Novak, čije su majka i tetka ubijene na ostrvu Pagu, vicekonzul Srbije Dragan Kovačević, te Srbi i Jevreji koji žive u Njujorku i SAD.

"Ovaj spomenik je još jedna spona između srpskog i jevrejskog naroda, koji je Nezavisna Država Hrvatska proglasila nižom rasom. Nama koji na očuvanju sjećanja na logor smrti Jadovno radimo na terenu, u današnjoj Hrvatskoj, ovaj događaj je od posebnog značaja. Na ostrvu Pag, obnovili smo memorijalnu ploču uništenu u ratu 1991-1995. Ona je nakon toga još dva puta uništavana, a da niko nije uhapšen. Nadamo se da će u zemlji slobodnih i domu hrabrih, ovaj spomenik biti siguran, te će ovaj primjer iz Njujorka slijediti i srpske državne tvorevine", naglasio je Danijel Simić, predstavnik UG Jadovno 1941.

Sistem ustaških logora smrti Jadovno - Gospić - Pag funkcionisao je od aprila do avgusta 1941. godine, kada su ga zbog masovnog oružanog ustanka Srba, rasformirale vojne trupe fašističke Italije. Prema istraživanjima istoričara dr Đure Zatezala, u ovom logoru smrti stradalo je preko 40.000 ljudi, a oko 2.000 preživjelih postali su prvi zatvorenici Jasenovca.