Poslednji obrok mumificiranog krokodila u drevnom Egiptu otkriven 3.000 godina kasnije

Koristeći CT skener, naučnici danas mogu da utvrde kako je mumificirana životinja umrla i kako se postupalo sa telom nakon uginuća. Za Egipćane, životinje su imale važnu religioznu funkciju, a prema njihovom shvatanju, imale su svoje funkcije i u ovozemaljskom i u božanskom svetu.

Jastrebovi su bili povezani sa bogom sunca Horusom, jer su leteli visoko na nebu, bliže suncu (a samim tim i samom bogu). Mačke su bile povezane sa boginjom Bastet, hrabrom i svirepom, ali zaštitnički nastrojenom majčinskom figurom.

Većina životinjskih mumija inače je pravljena sa namerom da se pokloni, dok je veliki broj i onih koje su se stavljale u grobnice pokojnika, jer im je i na onozemaljskom životu, neophodno društvo životinja. Životinje su često mumificirane u znak pridavanja žrtve određenom bogu, kako bi se odobrovoljio i umilostivio onome ko životinju žrtvuje na taj način.

„Životinjske mumije pružaju nam danas neke dodatne informacije iz sveta prirode, uglavnom iz razdoblja između otprilike 750. godine pre nove ere i 250. godine naše ere. Neke od mumificiranih vrsta više se ne nalaze u Egiptu.

Na primer, stari Egipćani bi svakog dana viđali ibise, dugonoge ptice močvarice sa zakrivljenim kljunovima duž obala Nila. Ptice su mumificirane u milionima kao žrtve Teutu, bogu mudrosti i pisanja“, piše autorka studije Lidija Meknajt, egiptolog sa Univerziteta u Mančesteru.

Ptice više ne nastanjuju područje Egipta, jer su ih klimatske promene i efekti dezertifikacije naterali da se presele na jug u Etiopiju.

Još jedna uobičajena mumificirana životinja bio je krokodil. Iako su krokodili živeli u Nilu u drevnim vremenima, završetak Asuanske brane 1970. sprečio ih je da se kreću ka severu prema delti u donjem Egiptu.

Krokodili su bili povezani sa Sobekom, gospodarom Nila i bogom čije je prisustvo signaliziralo godišnju poplavu Nila koja je obezbedila vodu i mulj bogat hranljivim materijama, koji je jako važan za plodnost zemljišta.

Krokodil kao žrtva ali i kao talisman

Krokodili su mumificirani u ogromnom broju kao žrtve bogu Sobeku. Korišćeni su kao talismani širom faraonskog Egipta da bi se odbranili od zla, bilo nošenjem krokodilske kože kao odeće, bilo kačenjem kože krokodila preko vrata domova.

Većina mumija krokodila su male životinje, što sugeriše da su Egipćani imali sredstva da izlegu i održe mladunčad u životu dok im ne zatreba.

Arheološki dokazi potvrđuju ovu teoriju, otkrivanjem područja posvećenih inkubaciji jaja i uzgoju mladunčadi. Neki su bili „razmaženi“ kao kultne životinje i dozvoljeno im je da umru prirodnom smrću.

Kako su krokodili postajali sve veći, rizik za čuvare krokodila se povećavao, što možda ukazuje na to da su veći primerci uhvaćeni u divljini i na brzinu poslati na mumifikaciju.

Istraživanje mumificiranih ostataka većih životinja otkriva, kao dokaze, česte traume lobanje, koju su ljudi naneli, verovatno kao pokušaj da se životinja onesposobi i ubije.

„Mumija krokodila u našoj studiji dala je nalaze koji sugerišu kako su ove životinje mogle biti uhvaćene. Mumija se čuva u kolekciji Birmingemskog muzeja i umetničke galerije u Velikoj Britaniji i dugačka je 2,23 metra“, rekla je Meknajtova.

U maju 2016, mumija krokodila, koja je bila deo šire studije tima istraživača sa Univerziteta u Mančesteru, prevezena je u Kraljevsku bolnicu u Mančesteru kako bi se podvrgla nizu radiografskih studija.

Medicinske tehnike snimanja omogućile su istraživačima da prouče ostatke životinje kao drevne artefakte bez njihovog uništavanja, što je nakada moralo da se na žalost čini, tokom proučavanja mumija.

Kamen u želucu

Rendgen i CT snimci su pokazali da je digestivni trakt krokodila ispunjen malim kamenčićima poznatim kao gastroliti. Krokodili često gutaju male kamenčiće kako bi im pomogli varenje hrane. Gastroliti sugerišu da balzameri nisu izvršili evisceraciju, proces uklanjanja unutrašnjih organa, da bi se odložilo truljenje.

Među kamenjem, snimci su takođe pokazali prisustvo metalne udice za ribu i same ostatke – ribe.

Studija tako sugeriše da su veliki, mumificirani krokodili hvatani u divljini pomoću udica na kojima su mamci bili ribe. To dodaje težinu izveštaju grčkog istoričara, Herodota, koji je posetio Egipat u 5. veku pre nove ere, i pisao o ubijanju svinja na obalama reke, da bi se namamili krokodile. Svinjsko meso bilo je takođe stavljano na udice kao mamac za krokodile iz Nila.

Za razliku od mnogih aspekata života u starom Egiptu, malo informacija je zabeleženo u vezi sa obožavanjem životinja i mumifikacijom. Klasični pisci koji su putovali u ovu zemlju malobrojni su izvor informacija.

Naučni članak objavljen je u časopisu The Conversation.