Divna, slatka lubenica – svi je obožavaju, ali se do sada nije znalo odakle tačno potiče

Iako kod većine ljudi Afrika budi asocijacije na suvu klimu, sa kojom ne bi povezali nešto sočno kao što je lubenica, ona upravo vodi poreklo sa tog kontinenta.

Kada, gde i kako je predak današnje lubenice „pripitomljen“, odnosno počeo da se uzgaja za ishranu ljudi, za botaničare je dugo vremena bila misterija.

Botaničarka Suzan Rener je zajedno sa svojim timom Univerziteta u Minhenu uspela da posle više godina ispitivanja i rada na biogeografiji roda citrillus utvrdi da slatka lubenica u kojoj danas svi uživamo ne potiče iz Južne Afrike kako se mislilo.

„Svi su mislili da postoje samo četiri divlje vrste i da današnja lubenica vodi poreklo iz Južne Afrike“, kaže Rener.

Međutim, 2015. godine jedna od njenih studentkinja, Žilam Komicki, otkrila je kroz sekvenciranje DNK različitih vrsta da je pretpostavljeni južnoafrički predak u stvari daleki rođak.

Odatle je jedno otkriće sledilo drugo, i stigli su do toga da je lubenica iz sudanske provincije Kordofan najverovatniji predak današnje lubenice.

Studija, objavljena u Proceedings of the National Academy of Sciences, utvrdila je da je opšte konsenzus o poreklu lubenice zasnovan na seriji grešaka.

Oko 150 godina nakon što je učenik taksonoma Karla fon Linea otkrio vrstu kod Kejptauna i imenovao citrillus lanatus, jedan američki botaničar povezao je otkriće sa lubenicama, koje dele isto ime.

Još od tada je formirana ideja da lubenice potiču iz Južne Afrike.

Ono što je problem kod ispitivanja porekla lubenica jeste što se one teško fosilizuju, što čini skoro nemogućim posao naučnika da utvrde njihovo poreklo.

Ipak, tokom istraživanja su uspeli da dođu do lista lubenice starog 270 godina koji je bio sačuvan u jednom herbarijumu. Potom su uzgojili sve vrste lubenica i mapirali njihov DNK.

Utvrdili su da je najsličniji divljem voću koje raste u provinciji Kordofan u Sudanu. Do ideje da kordofansku lubenicu uzmu kao kandidata došli su na osnovu beleški određenih hladnoratovskih botaničara.

U njihovim zapisima i beleškama, koje su prevedene sa ruskog, navodi se kao pretpostavka da je moguće da je biljka iz Kordofana zapravo predak lubenice.

Kordofanska lubenica je manja od odomaćenih vrsta i nema crvenu unutrašnjost. Takođe smatraju i da je lubenica postala slađa kao rezultat odomaćivanja i gajenja.