Svaki šesti par u Nemačkoj ima problem da se ostvare kao roditelji

I u Nemačkoj se sve više koriste medicinski tretmani za lečenje neplodnosti: 1997. je posle lečenja neplodnosti rođeno više od 6.500 dece, a 2020. više od 22.200.

Neplodnost može imati različite uzroke. Kod muškaraca je uglavnom posledica činjenice da se ne stvara dovoljno funkcionalnih i pokretnih spermatozoida. Kod žena uzrok mogu biti hormonalni poremećaji, promene na jajovodima ili materici. I endometrioza, veoma raširena bolest, takođe može uticati na plodnost žena.

Zvisno od uzroka, postoji više različitih metoda lečenja. Jedna od mogućnosti je davanje hormonskih preparata za podsticanje sazrevanja jajnih ćelija i ovulacije kod žene.

Druga metoda je korišćenje tanke cevčice za dopremanje sperme direktno u matericu. Pri tome se može koristiti i tuđa sperma.

Porast vantelesne oplodnje

Još jedan korak dalje ide takozvana in vitro – odnosno vantelesna oplodnja. Pritom se oplodnja jajnih ćelija spermatozoidima vrši u laboratoriji, a oplođena jajašca – embrioni se zatim prenose u matericu.

Čak i ako je prenos embrioma u matericu danas uspešan u oko 93 odsto postupaka, prosečna stopa trudnoća je 33 odsto. A stopa porođaja posle vantelesne oplodnje je još mnogo niža i iznosi 23 posto.

U Nemačkoj je prva beba začeta na ovaj način rođena 1982. Broj tako nastale dece je u stalnom porastu. Prema nemačkom registru vantelesne oplodnje, od 1997. godine na ovaj način rođeno je ukupno 363.940 dece.

Višestruke trudnoće su rizične

Reproduktivna medicina želi da izbegne trudnoće sa više embriona koje su često rizične i po pravilu dovode do prevremenih porođaja. Stoga, ako je prognoza dobra, koristi se samo jedan embrion, iako se za oko četiri posto smanjuje verovatnoća da će žena zatrudneti, odnosno da će embrion ugnjeziditi u materici.

Žene do 32 godine imaju najveće šanse da zatrudne posle lečenja neplodnosti. Od 33. godine stopa trudnoća kontinuirano pada sve dok od 40. godine ne padne ispod 20 posto. To je još jasnije kada se pogleda broj porođaja: Do 33. godine iznosi 30 posto, a od 39. godine pada ispod 20 posto. To znači da se lečenje neplodnosti ne sme predugo odgađati.

Broj spermatozoida prepolovljen u poslednjih 50 godina

Šta je tačno razlog sve većeg broja tretmana neplodnosti još uvek nije jasno. Međutim, prema nedavnoj studiji iz Izraela u kojoj je uzeti podaci muškaraca i celog sveta od 1973. do 2018. – koncentracija spermatozoida u spremi se u poslednjih 50 godina više nego prepolovila.

Prema tim istraživanjima, koncentracija spermatozoida po mililitru sperme u proseku je pala sa 101 miliona na 49 miliona. Od 2000. godine prosečan broj spermatozoida opada još brže nego pre – trenutno više od 2,5 posto godišnje.

Još 2017. je naučno utvrđeno da se broj spermatozooida smanjuje kod belih muškaraca, a ova studija pokazuje su pogođeni i muškarci iz Južne Amerike, Afrike i Azije.

Za profesora Kristijana Grackea, načelnika Klinike za urologiju u Univerzitetskoj bolnici u Frajburgu, ovi rezultati nisu razlog za zabrinutost: u studiji je ispitivan samo broj spermatozoida, dok su vitalnost i pokretljivost važniji za plodnost.

Međutim, izraelski naučnici upozoravaju da niska koncentracija spermatozooida može biti faktor rizika za rak testisa. Autori studije rade na dodatnim istraživanjima.

Moguće zamrzavanje jajnih ćelija

Danas stručnjaci reproduktivne medicine sve češće preporučuju zamrzavanje jajnih ćelija i embriona – odnosno neoplođenih i oplođenih jajnih ćelija. Takozvana kriokonzervacija već sada čini 31 posto ukupnih ciklusa lečenja neplodnosti – i trend je u porastu.

Mnogi parovi koriste ovu opciju za zamrzavanje embriona preostalih nakon lečenja za buduće trudnoće. Stope uspeha s prethodno zamrznutim embrionima se gotovo su jednako dobre kao i sa svežim. Razlikuju se samo 1,2 posto u korist svežih embriona

Obavezna zdravstvena osiguranja u Nemačkoj pokrivaju kriokonzervaciju od 1. jula 2021. – ali samo pre terapija, na primer kod obolelih od raka, koje bi mogle oštetiti polne ćelije, odnosno jajne ćelije i sprematozoide. Žene starije od 40 godina i muškarci stariji od 50 godina nemaju pravo na pokrivanje troškova.

Donacija jajnih ćelija i surogat majčinstvo zabranjeni u Nemačkoj

Ako parovi ne mogu imati decu jer je muškarac neplodan, postoji rešenje: donacija sperme. Ali kada je problem kod žene, postaje teže jer su donacije jajnih ćelija zabranjene Zakonom o zaštiti embriona.

Surogat majčinstvo, koje je u Nemačkoj zabranjeno, takođe otvara etička i pravna pitanja. Lekari i posrednici u surogat majčinstvu mogu biti krivično gonjeni, ali ne i roditelji.